Rustiek of elegant? Wel een goede vraag, maar niet om te determineren

Handmatige selectie bij Château La Reyne in Cahors

Blindproeven om wijnen te determineren is steeds moeilijker geworden. De technologie helpt wijnmakers om steeds betere wijnen te maken. Binnen een herkomstgebied hebben wijnen vaak niet één dominante smaakstijl, maar komen verschillende stijlen voor. Een Saumur Champigny uit de Loire kan een uiterst fruitige en frivole wijn zijn om binnen een, twee jaar te drinken; er zijn ook Saumur Champigny wijnen die jong ontoegankelijk zijn en pas na vijf à zeven jaar hun charmes gaan tonen. Peter van den Besselaar nam een indeling uit het boek Smaak van Peter Klosse als uitgangspunt voor een proeverij rustiek of elegant? De rustieke wijnen kenmerken zich door een groffe structuur, terwijl de elegante wijnen een verfijnde structuur hebben. Proeven  we dat terug? 

Hij selecteerde wijnen die rustiek zouden moeten zijn, van malbec, grenache, carignan en mourvedre:

Château la Reyne 1998 Cahors

Château la Reyne 2003 Cahors                                          

Château Raspail 2010 Gigondas                             

Mas Belles Eaux 2010 IGP de Caux Languedoc

Mas de Martin 2010 Ecce Vino Languedoc                         

Daarnaast proeven we blind wijnen die elegant moeten zijn, van merendeels cabernet sauvignon, cabernet franc en sangiovese.

Château Sociando Mallet 1990 Haut Medoc                      

Château Gloria 2003 Saint Julien                            

Frederic Mabileau Saint Nicolas de Bourgueil 2005 Cuvee Eclipse

Tenuta Il Pallazo 2010 Chianti Riserva                                

Na de onthulling van de flesen blijkt dat de vijftien proevers dezelfde wijn, Château La Reyne Cuvee Excellence, van 100% malbec zowel de meest rustieke als de meest elegante wijn noemen. Volgens de theorie kan dat niet, maar het gebeurt dus wel. Ook de tweede plaats in de Top 3 elegante wijnen gaat naar een wijn die rustiek zou moeten zijn: Mas Belles, gemaakt van 100% carignan. De elegant bedoelde Saint Nicolas de Bourgueil van 100% cabernet franc komt bij de meest rustieke wijnen van de avond, volgens de proevers. Conclusie: er bestaat geen collectief gevoel bij de proevers over de terminologie.

Top 3 Rustieke wijnen volgens de proevers

14 pr   Château la Reyne 2003 Cahors                                          

11 pr   Mas de Martin 2010 Ecce Vino Languedoc Gres de Montpellier

11 pr   Frederic Mabileau Saint Nicolas de Bourgueil 2005 Eclipse

Top 3 Elegante wijnen volgens de proevers

11 pr   Château la Reyne 1998 Cahors

10 pr   Mas Belles Eaux 2010 IGP de Caux Languedoc

8 pr     Tenuta Il Pallazo 2010 Chianti Riserva                                

Château Gloria 2003 Saint Julien

Voor mij de mooiste wijn van de avond, hartendief! Willem Jan benoemt een dakpannenbruine kleur, laurier en andere kruiden in de geur, chocolade, koffie en kersen, goede balans. Je blijft graag aan deze wijn ruiken, zegt Noël. Heerlijk complex, een wow-wijn, zegt Gerard, die de wijn onder meer kwalificeert met zwart fruit, stevige bitters. Mijn aantekeningen: cederhout in de neus, voornaam, zwarte kersen en lichte stalimpressie. Sappige wijn, elegant. 

Château La Reyne, Cuvee Excellence, Cahors

Martijn krabt zich nog eens achter de oren, na het blindproeven van de 1998, die hij aanzag voor een jonge Spaanse wijn, met wat leer in de geur. Henk benoemt een neus met mest, smaak met bessen, oordeelt de zuren aan de hoge kant. De wijn is op dronk, sappig en heeft mooie kruiden en mocca in de geur. Na de proeverij blijkt dat deze 17 jaar oude wijn als meest elegant wordt gezien.

De 2003 heeft een ongekend laag rendement van 10hl/ha. Rijke neus met chocolade en kersen, vrij strakke smaak. Werd door de proevers wel herkend als malbec, maar dan in de nieuwe wereld geplaatst. Deze wijn is de meest rustieke van de proeverij, is het oordeel. Paardenstal, as en paprika in de geur, zegt Willem Jan, die de wijn als grof betitelt, kersen en paprika proeft. 

Domaine Frederic Mabileau 2005 Saint Nicolas de Bourgueil, cuvee Eclipse

Martijn benoemt drop en laurier, Kees laurier, jodium en fris fruit. Een complexe wijn, zegt Kees. Alle proevers geven de voorkeur aan de Mas de Martin 2010 Ecce Vino van 100% mourvedre, die ernaast staat, waar deze Loirewijn is gemaakt van 100% cabernet franc. Peter noemt de wijn een van de parels uit zijn kelder, hij geeft er de voorkeur aan boven de Languedoc wijn. Vuursteen en mineralen in de geur, koffie en espresso, een lichte stallucht. Goed concentraat en rondeur.

Château Raspail 2010 Gigondas

Eric benoemt leer in de geur, een zachte smaak, de wijn zorgt voor tandplak. Lekker, is zijn eindoordeel. Just benoemt cacao en koffie in de zwoele geur, pure chocolade en kersen. Wat zwarte bessen. Rob noemt deze wijn dé wijn van de avond. De wijn heeft duidelijk nog toekomst door de aanwezige tannines. Kersen in de smaak, hap sap concentraat, veel rondeur in de mond. Een frisse afdronk. 

De vraag of een wijn elegant of rustiek is, is een valide vraag maar helpt ons niet bij het determineren van de wijnen. Toch even navraag gedaan bij Peter Klosse, die zo aardig was om snel te reageren. “Het heersende denken gaat over smaakstijlen en ik heb regelmatig betoogd dat je niet moet kijken naar rassen of herkomst, maar naar het uiteindelijke resultaat: wat er in het glas zit of op een bord ligt. Al bij het schrijven van het boek Smaak bleek dat de termen rustiek en elegant niet echt bruikbaar zijn omdat de termen door mensen heel verschillend geïnterpreteerd worden.” Waarvan akte. We zullen bij het perfectioneren van ons proefvermogen beter terugvallen op de smaakstijlen.