Associëren wint het van leren bij Noord Italiaans wit-proeverij

Marzaghe wijngaarden

Het leren proeven staat centraal bij de Brabantse Wijnsociëteit, maar het leereffect wil wel eens ooit een beetje ondersneeuwen. Bijvoorbeeld als de wijn rijke associaties losmaakt. De Noord Italiaanse proeverij van witte wijnen van Just Krijn doet dat. Het gaat dan over een wijn ‘met het postuur van Jacqueline, naast een postuur van Angelic’. Zonder waardeoordeel. Onze nestor werd gevraagd ‘welke fles anders dan bier dat niet lekker is, blijft bij jou langer dan een jaar in de kelder?’ bij een dialoog over het al dan niet rijpen van flessen. 

Allemaal leuk en aardig dat lachen. Maar er was ook te leren. De Franciacorta uit Lombardije heeft een DOCG en is bijna altijd een feestje. Prijsniveau en kwaliteitsniveau van Champagne. Proeven we de fijne nuances, 24 of 36 maanden sur lie? Marzaghe Brut komt uit de Treha wijngaard, dosage 5,4 l, 24 maanden sur lattes. Gemaakt van 100% chardonnay. Ik vond dit een uiterst aangename wijn, jasmijn in de geur, goede zuren en een bittertje. Marzaghe Satèn heeft een iets hogere dosage 6,3 l en rijpte 36 maanden sur lattes. Hier proefde ik mineraal, vanille en licht appel. De Marzaghe Zero Dosage heeft 90% chardonnay en 10% pinot noir en 36 maanden sur lattes, de mooiste wijn met een wat moeilijke aandronk maar daarna veel finesse, gist en wat stenigs. Maarten proeft juist hierin het rijpe fruit en Annemiek benoemt roomboterbabbelaar. 

In de tweede serie twee prettige wijnen uit Friuli, een van Ribolla Gialla en een van Pinot Grigio. De meest aandachttrekkende wijn was een geblindeerde piraat: Scilio 2017 Etna Bianco gemaakt van 70% Carricante en 30% Cataratto. HansH bracht de wijn meteen thuis: van vulkanische gronden. Knap. Ik schreef steeds meer op, maar de herkomst was voor mij een raadsel. Willem Jan formuleerde het mooi: een lekker medicijnenkastje! Ik ruik achtereenvolgens anijs, medicinaal, kardemom kruiden, after eight mints en chocolade, heel duidelijk gember (de geur van ginger ale limonade) en strakke bitters. Quite a character, zou een Brit zeggen. 

Help me nou eens hoe ik Roero Arneis moet herkennen, was mijn vraag. Het antwoord bevredigde me maar heel matig: hoge bitters. De druif groeit in Piemonte waar – zo lees ik –deze werd toegevoegd aan de rode nebbiolo om deze wat te verzachten, tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Nu geeft de druif een aangename witte wijn. Zeker drie jaar laten liggen, zegt Willem Jan, dan drinkt de wijn nog beter. Just heeft klassiek gevinifieerde wijn en een moderne op tafel staan. Deltetto Roero Arneis St Michele 2018 komt van de allerbeste druiven, geteeld op kalk, gele zandsteen, rots en maritieme afzettingen. Méér concentraat dan de klassieke versie, zegt Paul. Licht zoete tonen, zegt Annemiek. Ingetogen wijn, aldus Kees, met een zweem van boenwas. Mijn notities: mineralen en florale tonen, hoge bitters (daar is ie!) en net iets leuker, frivoler dan de klassieke versie. De wijn werd gevinifieerd op Frans eikenhout. 

Vermentino past goed bij meloen met ham

Vermentino. Nog zo’n lastig te herkennen druif. Er staat 8900 hectare, het merendeel in Zuid Frankrijk, Corsica, Midden Italië en Sardinië. Limoen, grapefruit, mango en gele appel, zegt ons studieboek. De wijn heeft een bittere toon op de afdronk die smaakt – let op! – als de binnenkant van een grapefruitschil. Nou ja, moet ik volgende keer als ik grapefruit heb die binnenkant dus  eens proeven? 

Lynae Etichetta Nera 2017 Colli di Lune gemaakt van stokken van 35 – 50 jaar. Hoge bitters staat in mijn aantekeningen, ook hoge zuren en een geur van buxus en brandnetel. Dit zou een wijn zijn die naast een goede Sancerre óók tot zijn recht komt. De andere proevers proeven allemaal méér dan ik in de wijn. Gerard benoemt citrus, robuustheid en volle zuren. Maarten proeft rijp fruit in de smaak, florale tonen en kruidigheid. Willem Jan proeft hier ook wulpsheid. En dat nog wel op een bladdag (When wine app). 

Fijne proeverij.

Californische en Canadese wijnen ‘challengen’ Franse wijn. Met succes!

Jacob Schram, grondlegger van Schramsberg

Het is een weemoedig gevoel. Terug willen naar de eerste drie jaar dat je wijn leerde kennen. Wat was dat een mooie tijd. Iedere fles is spannend. En vaak een belevenis. Toos Dusee brengt Canada en Californië op tafel. Canada! Dat brengt het gevoel terug dat je helemaal niet weet wat je gaat proeven. Dat is ook zo, omdat we geblindeerde flessen proeven. Ik heb het nog nooit geproefd, Canada, zegt Toos. Zijn er verrassingen? Ja, wat mij betreft wel.

Schramsberg Blanc de Noir brut 2014

Mooie bubbel met appeltjes, citrus en jasmijn in de geur. Heel mooie zuren, fraaie en elegante aperitiefwijn uit Californië van 90% pinot noir en 10% chardonnay. Het is een oud domein, opgestart in de 19^e eeuw door de Duitse immigrant Jacob Schram.

In de eerste serie staat de Canadese Riesling in de schaduw van de Saar Riesling.

Riesling Rotschiefer 2016 Kabinett Van Volxem

Stevige mineralen zijn verpakt in een duidelijk frivolere smaak met méér citrus, méér concentraat en méér karakter. Hoge zuren. Nou ja, dit is topniveau in de wereld, ga er maar aan staan om daarmee te concurreren… véél te jong, zegt Rieslingkenner Berry. Hij mag gelijk hebben, maar nú is de wijn al erg aangenaam.

Chardonnay uit 2017 blijkt na onthullen de druif van de wijnen uit de tweede serie. De meningen van de proevers lopen wat uiteen. Ik zie tot mijn verbazing dat ik de Franse Bourgogne (Rully 2017 Van Joseph Drouhin) de laagste score heb gegeven. Knap dat de Amerikaanse en Canadese wijnmakers dit voor elkaar boksen.

Landmark Vineyards Chardonnay 2017Sonoma County

Love it or hate it. Vet en krachtig. Stoer met véél hout. Stallucht en mineralen. Overschaduwt de Bourgogne in Bourgogne stijl.

Jackson Triggs Chardonnay 2017 Niagara Peninsula

Mango in de geur. Lakritz. Sappige smaak met mineralen, hangt lang na. Vooral vrolijk. Overtuigender dan de Franse wijn.

Pinot Noir lacht ons toe in de glazen van de derde serie. Na onthullen blijk ik de Bourgogne Haute-Côte de Nuits de laagste cijfers te hebben gegeven. Het is de wijn met de leukste type fout in een proeflijst: Hautain Côtes de Nuits.

Henry of Pelham Pinot Noir 2017 Niagara Peninsula

Transparant. Snoepjes geur met mineralen. Kersen en leer, zegt Valerie. Mooie balans.

Birichino Pinot Noir 2016 Central Coast

Transparant. Mineraal en steenfruit in de geur. Sappig met een tikje frivoliteit.

Zó lichtvoetig als de wijnen in de derde serie, zo ondoorzichtig zwart zijn de wijnen uit de vierde serie. Een Bordeaux blend. Een Zinfandel.

Ravenswood 2013 Pickberry Single Vineyard Sonoma Mountain

Zes jaar oud, wát een potentieel. Eric ruikt cassissiroop. RobK ruikt de klassieke Bordeaux geuren in deze wijn die is gemaakt van Cabernet, Merlot, Petit Verdot én Malbec: tabak, ceder, laurier en zwarte bes. Ondoorzichtige zwarte kleur, lang nahangend en veel potentieel. 20 maanden houtrijping, waarvan 40% nieuw.

Seghesio wijngaarden 

Sonoma Zinfandel 2017 Seghesio Sonoma County

Ondoorzichtig zwart. Morelkers, leertonen, chocolade.  RobK proeft gedroogde vijgen, pruimen en veel warmte. Eric typeert de wijn met een rubbertje en hoog alcohol-gehalte. Mijn aantekeningen: bittertje en veel charme in de smaak. Vrolijk ook.

Prachtige accommodatie van Jackson Triggs

Wie Canada noemt, denkt meestal aan ijswijn. We sluiten de proeverij af met een prachtig exemplaar. Jackson Triggs Vidal Icewine 2015 is adembenemend: mooie balans, hoge zuren, abrikoos en jammig.

Fijne proeverij.

Verrassende en verhalende Spaanse maidenproeverij

Geen indrinker, geen uitdrinker, 14 flessen en niks voorgeproefd. Een start van de maidenproeverij van Rob van Kamlmthout die je op het verkeerde been zet. Met vervolgens de uitleg dat het gebrek aan voorproeven een oorzakelijke relatie kent met de productieaantallen van onze wijnen vanavond. Er zijn maar enkele honderden flessen van elke wijn. Gegund aan koper Rob door de producenten op zijn laatste twee wijnreizen. We gaan rariteiten en gekkigheden proeven. En dat van het land dat varieert van diepstevig knoestig rood tot tintelend fris en oxidatief wit. Een land soms politiek verdeeld tot op het bot maar met een alles overstemmend kenmerk. Hier wordt gegeten en gedronken. Waar wij praten over het weer, gaat het in Spanje over de ware smaak van het leven. Hoe dit smaakt? Voor elke Spanjaard anders. Gelardeerd met foto’s, praatlust en enthousiasme bij ontdekkingen. Met bewondering voor lekkers. En met soms stil genot. ¡Vamos!

Rob schotelt ons 1 losse wijn, twee series van 3, een serie van 4, een serie van 2 en nog een los slotakkoord voor.

De eerste wijn, een Ca N’etruc BI Xarel.lo 2015 begint met brede proefnotities. Daartoe nodigt deze 100% xarel-lo uit. Uit de amfora, 318 flessen van gemaakt. Amandel, perzik, mineralig, zweterig. Kruidig, droog, lekker. Beetje peperig, mooi zuurtje. En stevig voor een beginneling.

De eerste serie is geen makkelijke serie. Eetwijnen zeggen we dan. Zelden zo weinig frisheid in de verdejo’s gehad. Deze zijn stevig, zelfs wat zwoels. Op basis van oude verdejo stokken. Met de druif die van oorsprong uit Marokko komt. Een mooi voorbeeld van de vele prachtige Moorse invloeden. Heeft de druifluis overwonnen en dat komt weer door het instorten van hun graafkanaaltjes in de zanderige bodem waarop deze stokken hebben gegroeid.

Ossian Quintaluna 2017

Lijkt een beetje op het vorige glas. Heel mineralig, peer, meloen, houttonen, vette aanzet, hoog in het zuur. Stevig.

Ossian Verdling trocken 2015

Houttonen, groen, stevig ook. Wat droger en strakker. Dat is logisch, want hij is gemaakt zoals de Riesling. Voelt aan als meer alcohol dan de 13,5 die hij heeft.

Ossian 2016

Volle wijn, stevig, doet denken aan chardonnay, amandelbitter. De derde is ouder, een goeie constatering door Maarten.

Complimenten voor deze serie.

Ismael Gozalo

De tweede serie

Nog complexer dan de vorige. Zuren en bitters, gisten, bubbels en oxytonen. Alles vecht en strijdt. Tot bedaren. Doorgaan. Herproeven. En genieten. Troebel, gelig en duidelijk anders. Si, vinos naranjas. En alle opnieuw drie verdejos, weer alle drie uit Segovia. Van een specialistische, manische maker. Ismael Gozalo is de Don Quichotte die inzicht geeft in zijn wereld. Hij vecht met gisten, met druiven, met rijpingen. In amforas, in grote flessen. Met wilde gistprocessen, doodlaten en weer opjagen met hoge tempreraturen. Een strijder.

Microbio Wines Sin Rumbo 2015

Hij bubbelt, hij bruis, hij ruist. Frisse tonen wisselen af met oxidatieve. Vers brood. Schaal- en schelpdieren. Hier breekt mijn Spaanse poëzie los. Vieira, ostras, navajas. Tamtamtam… Percebes. Hij zwemt ermee weg. Niet te lang helaas.

Microbio Wines Isse 2015

Ik voel me appelig zei Stoffel de schildpad als ie zich niet heel lekker voelde. Appelig is deze wijn. Koperpoets wordt genoemd en herkend. Voor mij heeft ie duidelijk last van de eerste wijn. Na een tijdje toch ontwikkeling. Wijn is net het leven zelf. Oxy ja, maar niet zoals de volgende. 12 maanden amfoor en 12 maanden rvs.

Microbio Wines Sin Nombre 2014

Oxy kwadraat. Heerlijk vind ik het. Sherry tonen, mooie zuren. Fraai samenspel. Ook hout. Denk hierbij een prachtolijf, een ansjovis, boquerone. Een feest.

De volgende serie. We maken tempo. Eigenlijk on-Spaans. Vier wijnen. Met fruit. Met zuren. Met stevigheid. Met bosvruchten. Met kruidigheid. Anijs, laurier. En met herfst, 1 en 2, en winter, 3 en 4. Zelfde vinificatie. 4 verschillende bodems. Allemaal Garnacha. Hetzelfde jaar. Wat heeft grond een invloed. Spanjaarden strijden voor hun grond. We begrijpen nu beter waarom. We genieten van de gronden van Celler de Capcanes La Nit de les Garnatxes 2016 Panal (zand), Argila (klei), Calissa (mergel) en Llicorella (leisteen) uit de Priorat.

De laatste pik ik eruit:

Zware jongen. Met mooie zuren. Het lijkt een contactadvertentie. En contact wil ik. Blijft lang hangen, hoort dat erbij? Veel fruit, vooral bosvruchten, bosbes, braam. Een geur met een zoetje. Niet storend, wel zo dat je hem terug herkent. Hout, natuurlijk. Wat is Spaans rood zonder. Aanwezig, niet overheersend. Sterk makend. Een statig glas. Heeft alles.

Twee toppers

Na het genot van werkelijk al het heerlijks en verrassends tot nu toe krijgen we langzaamaan, mañana mañana, een slotakkoord met sowieso een mooi gedecanteerde eerste wijn. Die de tongen los maakt. Is het fruit. Zijn het zuren. Is het gist. Wat maakt ‘m zo anders dan de tweede? Weer van Ismael Gozalo, de verdejo experimenteur. Deze keer gaat hij los op de Microbio Wines Rufian 2015. De druivensoort Rufete is zeldzaam en kan een vergelijking doorstaan met Pinot Noir. Dat is de Celler de Capcanes 11/x 2016 die Rob er prompt naast zet.

Deze wijnen proeven als een menukaart:

gang 1

troebel

zuren

aardbei en framboos

yoghurt

Het lijkt verdorie wel een rode orange wijn denk ik. En dat is ie ook, punten voor uw scibent.

gang 2

niet troebel

zuren

sinaasappel - daar is het nationale symbool eindelijk -                  

chocola

hard

tannines

cassis

braam

nog een keer zuren

El pinultimo

De vaste term voor de Spanjaarden. De laatste kennen we niet, de een-na-laatste des te beter. En dat begrijp ik. Hier wil je niet mee stoppen. En waarom deze Rob? Dit is het leukste verhaal! Kijk daar kun je mee thuiskomen. Of in Spanje. Met Joodse wijn. Cariñena met garnacha en cabernet.. Koosjer, deze Celler de Capcanes Peraj Ha’abib (Flor de Primavera). Hele oude stokken 35, 50 en 95 jaar. Niet gepasteuriseerd. Wat betekent dat er extra toezicht is tijdens het wijnmaken. Verzegeld door de rabbi himself, perdonne me, lo mismo.

Chocolate, fruta roja, fruta negra. Ciruela. Tierra. Intenso. Mora.

Verrassend, smakelijk, verhalend. Een proeverij om over te praten.

Proefnotities en verslag Just Krijn