zaterdag 28 oktober 2017

Van zuur naar zoet, educatieve proeverij maakt kritisch

Geef bij het beoordelen van wijn extra aandacht aan één facet, bijvoorbeeld de concentratie van de wijn, de balans of de zuurgraad, en je bent kritischer. Zo werkt dat tenminste bij mij. Merkte ik tot mijn eigen verbazing. Willem Jan Withagen is de programmeur van deze educatieve proeverij, van zuur naar zoet. Met deskundig commentaar van scheikundige Annemiek. We kijken wel een beetje raar als we gaan zitten tussen al die reageerbuisjes. Die zetten we een krap half uurtje later aan de mond om zuren te proeven: wijnsteenzuur, melkzuur, appelzuur en citroenzuur. 

Willem Jan heeft de series samengesteld met het instructieve overzicht van Winefolly (van zuur naar zoet) in gedachten. We proeven in de serie beendroog Auxerrois uit Luxemburg, Grüner Veltliner uit Oostenrijk en Chardonnay uit Frankrijk. Ze zijn alle drie voorzien van flinke zuren. Annemiek nodigt uit om die zuurgraad ook echt te meten met ph meetstrips. 

Chablis 2010 1er Cru Beauroy Pascal Bouchard
Eigenlijk vind ik alleen deze wijn lekker, de andere wijnen acceptabel. Dat komt omdat deze wijn veel mineralen in de geur heeft, een bouquet dat zich als een pauwenstaart opent en zeker ten opzichte van de wijnen ernaast heel verfijnd is. De smaak is opmerkelijk rond. Een wijn waar je wat moeite voor moet doen om alle smaakcomponenten te proeven, dan proef je toch iets hemels. 

In de serie droog proeven we een Duitse Riesling, een Franse Viognier en Franse Chardonnay. De Duitse wijn uit Mittelrhein en de Condrieu staan bij mij wat in de schaduw van alweer de Chardonnay. 

Meursault 2013 Bouchard et files
Heeft mooie karakteristieken: een verfijnd stinkertje en boterige rondeur.

Tussendoor proeven we fruitsapjes, te weten peer, citroen, mandarijn en ananas. Dat zouden we vaker kunnen doen om die fruitzuren ook te herkennen in de wijn. Na een instructief betoog over suikers (glucose, fructose en sucrose) proeven we twee halfzoete wijnen. En wéér liggen mijn scores flink uiteen. De Gewürztraminer uit de Pfalz vind ik wat log, waar de Riesling uit Mittelrhein zich fantastisch manifesteert.


Bopparder Hamm Mandelstein Riesling Spätlese 2015 Edition MM Matthias Müller Mittelrhein
Mooi geconcentreerde wijn. Wij hebben nog al eens discussies over zuren. Zijn ze er niet dan mopperen we. Zijn ze te dominant dan trekken we een vies gezicht. In deze wijn zie je dat de zuren de wijn spannend maken en uitgebalanceerd. Een wijn met mooi concentraat. Prima als aperitief, héél goed inzetbaar bij maaltijden. 

Na uitleg over de Duitse suikerstandaard proeven we drie dessertwijnen. Ik ben ervan overtuigd dat iedere fles een dag een zilveren randje kan geven. We proeven een 31 jarige Spaanse wijn van Pedro Ximenes, een 11-jarige Sauternes van sémillon, sauvignon en wat muscadelle en een 6-jarige Riesling  uit de Moezel. Wederom maakt het denken aan en de focus op zuren mij kritisch. Ik vind dat zowel de PX als Sauternes tekort schieten in spanning en viefheid. 



Graacher Himmelreich 2011 Riesling Beerenauslese Cardinal Cussanus Stiftswein
Het is altijd de moeite waard wijngaarden te bezoeken omdat zo’n beeld zich vaak in je geheugen etst en je beter snapt wáárom een wijn groots kan zijn. De Graacher Himmelreich is zo’n wijngaard op steile hellingen langs de Moezel. Je krijgt eerbied en respect voor wijngaardwerkers. Met deze wijn in het glas denk ik aan het weggetje naar een ultiem lunchadres. Denk aan het gevaarlijke werk in de wingerd. En snap wáárom dit een wereldwijn is. Dit glas is een ultiem spannende wijn door een perfecte balans tussen zuren en zoet. Zéker een van de grootste wijnen in de wereld. Iedere fles die in de kelder ligt is een pareltje dat ligt te wachten op een goed moment om te vieren. 

Een unieke en heerlijke proeverij die tot denken aanzet. Want ben ik nou echt kritischer door méér vanuit zuren te denken en te proeven. Of zijn het de wijnen die al decennialang uitmuntend en daarmee klassiek zijn die in deze proeverij het hoofd boven het maaiveld uitsteken?

donderdag 19 oktober 2017

Dertien maal cabernet sauvignon intrigeert

Een sprookjeskasteel in China met goede wijn
Een even eenvoudig als doeltreffend thema voor een proeverij : steeds dezelfde druif. We proeven cabernet sauvignon. Gerard van Avendonk heeft negen wijnen van 100% cabernet sauvignon en vier blends waarin cabernet sauvignon domineert. Gerard geeft goede documentatie. We proeven de wijnen geblindeerd uit respectievelijk China, Australië, Chili Zuid Afrika, Argentinië, Californië, Spanje en Frankrijk. In dit verslag de meest opmerkelijke wijnen uit een intrigerende, leerzame proeverij. 

Cabernet sauvignon is te herkennen aan zwarte bessen. In Europese wijnen is die geur vaak subtiel aanwezig, in wijnen uit Chili, Californië en Australië is de geur overduidelijk, te herkennen als cassis limonade of bessenjenever. De druif laat zich verder kennen door kruidige aroma’s, laurier, cederhout, munt en eucalyptus. Is de druif opgevoed op nieuwe eikenhouten vaten dan wint de geur aan complexiteit en proef je meer: toast, koffie, chocolade en specerijen. De wijn van de druif is goed houdbaar door mooie zuren en stevige tannines. In mooi geouderde wijnen komen prachtige tertiaire geuren los zoals truffel.

R collection 2014 cabernet sauvignon Californie
Hartendief van Gerard. Minerale neus, licht cassis en veel rood zomerfruit, ook wat bramen. Best wel lekkere smaak, geen zwaargewicht, een hap sap wijn, snel zin in een volgende slok. Eric benoemt paprika, rood fruit en verse pruim. Diederick noemt de wijn prettig drinkbaar, Angelique prijst de aardse geur. 

Catena Alta 2013 cabernet sauvignons historic rows Argentinie
Hartendief van Gerard. Een wijn met veel spel, slanker dan de Zuid Afrikaanse Kanonkop 2012 die ernaast staat. Toos prijst  de verfijnde smaak, HansH verbaast zichzelf met de associatie rozenparfum, een lekkere geur maar moeilijk te omschrijven. Willem Jan benoemt honing en krenten, Noel zwarte peper, Paul sigaren. 

Mas de la Plana 2011 Torres
Diep zwarte kleur, cassis en kruiden, true to type cabernet sauvignon. Een heel rijk bouquet door nieuw hout, heel veel kracht in de smaak met hele mooie bitters. Later ook melkchocolade, munt  en dennenbos. Een heel viefe en speelse wijn. Paul benoemt mon cherie chocolade, mooi concentraat, mooie zuren en de conclusie: heeeel lekker. 

Changyu Moser XV 2013 China
De wijnstokken zijn hier nog maar vijftien jaar oud, dus dat belooft wat als de wijnstokken ouder worden. Diep zwarte kleur, frivole geur met rauwe groene paprika, wijn met tannine, toch heel mooie balans, verfijnde wijn. Noel wijn met een zwart hart, wat evolutie, koffie en chocolade, droppige aanzet  en veel bitters. 

Chateau du Tertre Margaux 2013
Open geur, zwarte bessen, sappige smaak, lijkt al op dronk, elegante wijn. Toos bevestigt die elegantie, wijn vol concentraat. Paul benoemt paprika, eucalyptus, espresso. Eric ruikt  karnemelk, zachte aanzet, zoet, bitters, geen fruit, cederhout en tabak. Chocolade, koffie, lange frisse zuren en cassis. 

Kanonkop Paul Sauer 2013 Zuidf Afrika
Rijke neus, nu nog wat enkelvoudig, want jong, wijn met veel smaak, chocolade en kersen, prachtige zuren, wint aan complexiteit in de toekomst. Toos noemt de wijn heel elegant met klein zoetje, Paul prijst de pruimen en vijgen in een supergeconcentreerde wijn met mooie zuren. Eric ruikt stalmest én benzine. De wijn smaakt naar caramel, haard, hout, blijft lang hangen. 

Leerzame proeverij.

zaterdag 14 oktober 2017

Priorat: een panorama van prima wijnen

 
Priorat is een wijnproducerende regio, zo’n 100 km ten zuidoosten van Barcelona. De wijngaarden liggen op hellingen en terrassen  tussen 100 en 700 meter boven zeeniveau. De bodem bestaat - in de betere wijngaarden - uit ‘Llicorella’, een mix van zwarte leisteen en mica (kwarts). Priorat is een kleine, ruige bergachtige regio. Onder invloed van de Mediterrane zon worden hier rijpe, rijke rode wijnen gemaakt. 

Martijn de Groot start zijn Priorat proeverij onder het genot van een bubbel. Deze cava komt niet uit Priorat en is dan ook wat dat betreft de uitzondering voor wat zal volgen. De Segura Viudas, gran reserva, 2012, heeft een fijne mousse en een frisse nasmaak. Tussendoor zijn daar appel, perzik, amandel en brioche. Een mooi glas.

 

Druiven en kwalificaties
Priorat is één van de twee Spaanse regio’s met de hoogste kwalificatie: DOC (‘Denominación de Origen Calificada’). In Priorat wordt veelal de Catalaanse term DOQ (Denominacio d'Origen Qualificada) gebruikt. Belangrijkste gebruikte blauwe druivenrassen zijn de lokale Garnacha (Grenache) en Cariñena (Carignan) en de van oorsprong Franse Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah. Belangrijkste witte druiven zijn: Garnacha blanca, Macabeo, Pedro Ximénez en Chenin.

Ook in Priorat worden wijnclassificaties van de wijn (rijpingsproces) gebruikt:
  • Criança: 2 jaar gerijpt, waarvan ten minste 6 maanden in eiken vaten.
  • Reserva: 3 jaar, waarvan ten minste 12 maanden in eiken vaten.
  • Gran Reserva: 5 jaar, waarvan ten minste 24 maanden (i.p.v. de in Spanje gebruikelijke 18 maanden) in eiken vaten.
Naast deze traditionele typen bestaat een commerciëlere variant: vino de guarda, welke ten minste 12 maanden rijpt in eiken vaten. 

Witte wijnen
Na de indrinker gaan we verder met de stille wijnen. We starten met twee witte wijnen. De eerste is gemaakt van 50% Macabeo en 50% witte Garnacha van 40 jaar oude stokken: Lo Coster Blanc, 2015 van Sangenís | Vaqué. 14% alcohol, vier maanden opvoeding in nieuw Frans eiken. De wijn wordt gemaakt op het bedrijf, maar door de dochter van de eigenaar, met druiven van de wijngaarden van de familie van haar vriend. Van deze jaargang zijn 1186 flessen gemaakt. Het is een goudgele wijn met vanille, frisse zuren, wat ananas en een lange finale. Een heerlijke wijn!

De tweede is Aigua de Llum de Vall Llach, 2014, gemaakt van 80% Viognier, 15% witte Garnache en nog wat lokale druiven. 15,5% alcohol. De helft van de Viognier is in nieuw Frans eiken opgevoed, de andere helft in RVS. 986 flessen zijn ervan geproduceerd. 92 PP. Een bescheiden neus met in de verte grapefruit en boter. De smaak is veel dikker: peer, meloen, peper, hooi, en een bittertje. Het is een erg volle zwoele dikke witte wijn en valt prima in de smaak.

Rode wijnen
Hoe oudert Priorat? 
We hebben drie wijnen in het glas. Na het blindproeven wordt onthuld dat het drie maal De Muller, Lo Cabaló, reserva is. Dit is een Garnacha gedomineerde blend (75% Garnacha, 10% Merlot, 10% Syrah en 5% Carignan). De wijnen rijpen 15 maanden op nieuw Frans eiken. We drinken 2011, 2002 en 1997. De wijnen zijn zó verschillend dat we ze niet herkennen als dezelfde wijn, maar dan uit een ander jaar. De eerste: pruim, bouillon, laurier, brandewijn, chocolade, zuren, caramel, karnemelk, hout, mos en ‘afbouwzuren’. De tweede: balsamico, geouderd, leer, tabak, chocolade, roestig en kruidig. De derde: lichtbruin, truffel, natte krant, mineralen, stroop, rozen, krentjes, leeftijd, leer en zacht. Superlatieven komen tekort!

De volgende serie ‘rood’ is van het huis van de grondleggers van de regio Scala Dei. Cartoixa d’Scala Dei. Tegenwoordig eigendom van Codorníu en dat is te merken aan de marketing aldaar. De Cartoixa is een blend van Garnacha en Carignan. We proeven 2014 en 1998. Gemaakt van 60 jaar oude stokken. De wijn krijgt 18 maanden nieuw Frans eiken opvoeding. De jongste is donkerrood, paars van kleur. Sappig, pruim, roos, kruidig, bramen, veel fruit, wat bitters en rook. De oudere is donkerbruin, rood. Het is een forse, stevige wijn! Met veel kruiden bij elkaar. Heerlijk complex!
 
Wijnen van de grondleggers 
De volgende serie rode wijnen komt uit Gratallops. De wijnen zijn van enkele van de vijf grondleggers van Priorat. Het is de moeite waard om de film even te bekijken.KLIK OP DE PAARSE ZIN.

Clos Mogador 2011, René Barbier
49% Garnacha, 25% Carignan, 10% Cab. S., 16% Syrah. 20 maanden op nieuw Europees eiken. Gebotteld in juni 2014. 15,5% alcohol. Barbier begon deze wijngaard in de jaren ‘70 te bewerken. Druiven worden geperst met een olijfpers waardoor de druiven nog geconcentreerder zijn. Hier wordt biodynamisch gewerkt. De wijngaard ligt op 800 meter hoogte met stenen terrassen. Sommige stokken zijn 80-100 jaar oud.

De wijn is stevig en ‘inktig’, ruim voorzien van rood fruit zoals kersen, chocolade, bouillon, gedroogde kruiden, stoffige tannines en alcohol.

Els Escurçons 2010, Josep Lluis Pérez (Mas Martinet)
100% Garnacha. 15% alcohol. De wijn wordt gemaakt door Josep Lluis en zijn dochter Sara. De naam van deze wijn: de schorpioenen. De wijngaard ligt op 600 meter hoogte. Druiven worden met de hand geplukt en in de kelder in houten kuipen, betonnen vaten en open vaten gedaan. Hij krijgt daarna 12 maanden in 300 liter vaten uit Bourgogne (1/3 nieuw) en vlak voor botteling gaat de wijn nog in een groot houten vat. De bodemsamenstelling is hier net iets anders. Zo zit er bijvoorbeeld ook veel ijzer in de grond. Is dat te proeven?

De wijn is rond, met veel kracht, eucalyptus, kruidigheid, Mon Cheri, kersen, chocolade
en ‘van alles meer’!

Finca Dofí 2011, Alvaro Palacios
95% Garnacha, 5% Syrah. 14,8% alcohol. Wijngaarden die op het noorden liggen waardoor de wijn aan frisheid wint. Rood fruit en bloedsinaasappel. Alvaro (familie van Rioja eigenaren Palacios Remondo) genoot zijn opleiding bij Petrus. Dofí was de eerste wijngaard die hij kocht in 1989. In 1993 kocht hij l’Ermita. In 2015 door Decanter uitgeroepen tot wijnmaker van het jaar.

Deze wijn is lichter gebouwd en laat zich omschrijven met termen als yoghurt, bramen, kersen, krenten, hout, complex bouquet, tandplak, leer, mooie bitters en flinke zuren. Deze wijn is elegant en kan nog jaren liggen. 

Uitdrinker 
We sluiten de avond af met Nectar de los Angeles van Alvarez Duran. Het is een rode wijn gemaakt van 55% Garnacha en 45% Cariñena, uit 2009, 2011 en 2015 en is gebotteld in 2016. De wijn is gemaakt in een samenwerking tussen een Duitse importeur van Spaanse wijnen en Salus Alvarez. De druiven worden laat geoogst en daarna nog te drogen gelegd. Omdat de wijn in het vat zoveel alcohol kreeg heeft men besloten om, net als bij Solera wordt gedaan, jaargangen te blenden. De wijn is rijk en voluptueus, gevuld met bramen en cassis, wat hooi, chocolade en een vleugje chilipeper.

Wij danken Martijn voor zijn uitstekend verzorgde proeverij. Hij geeft een gedegen en mooi inkijk in Priorat. En niet onbelangrijk, het was genieten!

Proefnotities en verslag Eric Hoepelman