Riesling uit Duitsland is niet te overtreffen

De Britse wijnschrijver Oz Clarke schreef in 2001 het volgende. “Ik vraag me af hoe het is om de lievelingsdruif van wijnliefhebbers te zijn die de smaakpapillen van de  overgrote meerderheid van de wijndrinkers niet kan bekoren. Voelt dat alsof u het kneusje van de klas bent dat door de juf geprezen wordt voor zijn tienen voor alle proefwerken, maar die in de pauze moederziel alleen staat terwijl zijn brutalere klasgenoten rondspringen en schreeuwen en samen plezier maken?” Ik vraag me af of riesling nu een halve generatie verder populairder is bij het brede publiek? Berry Marinussen stelde een proeverij samen met alléén riesling. Oz schreef in 2001 ook: “De meeste riesling is saai, zelfs flauw omdat wijnfirma’s er een massaproduct van willen maken en hem niet de aandacht, toewijding en fantasie geven die hij vereist.” 

Kleine wonderen

Er staat niet één saaie riesling op tafel, in de proeverij van Berry Marinussen, wel wijn die in het glas de reputatie van het huis niet waarmaakt, want ja het blijft een levend product. Er staan ook wijnen op tafel die zonder meer als klein wonder te betitelen vallen. Misschien is er een Hogere Macht die het niet leuk vindt dat Berry een voorkeur heeft voor Duitse wijnen. Want het zijn nou net de Franse en Oostenrijkse rieslings die tegenvallen. En niet van de minste namen, Zind Humbrecht, Knoll. Met wat omdenken kan je ook redeneren: Duitse riesling zijn onovertroffen. 

Maximim Grünhäuser Spätburgunder 2014 is de enige rode wijn van de proeverij. Martijn associeert de wijn met aardbei en Toos is vol lof over de verfijning: kersen, kruiden, mineralen en een pepertje. Elegante en lekkere wijn. 

De oudste wijn die we proeven is 23 jaar oud en volstrekt vitaal. Hét bewijs. Riesling kan ouderen. Riesling moet ook even ouderen, aldus Berry, omdat de wijn daarmee aan diepte wint. 

 

Wijnstokken in de Wehlener Sonnenuhr

Wegelers 2002 Wehlener Sonnenuhr Kabinett maakt indruk: vijftien jaar oud maar dat heb je geen moment in de gaten. Mooie zuren, veel lengte, excellente balans. Mineralen in de geur en veel roomboterbabbelaar. 

Berry wijst erop dat in de jaarlijkse Gault Milau gidsen de ranglijsten van beste wijnen voor wijnen met restzoet worden aangevoerd door Moezelwijnen. 

Clemens Busch Kabinett 2009 Marienburg Erste Lage is een hartedief van Berry. Diederick benoemt perzik en abrikoos, hij noemt de wijn verfijnd. Eric ruikt munt, ananas, abrikoos, turks fruit, petrol en een bittertje. Mijn aantekeningen: mooie lentebloemen, prachtige aanzet, ontzettend fraaie balans met geweldige zuren. Klassieke wijn! 

Op bezoek bij de broers Merkelbach

Merkelbach, Erdener Treppchen 2003 Spätlese kan niet iedereen evenveel bekoren, want roept niet meteen een ‘wow’ ervaring op. Rob noemt de wijn lichtvoetig en een filligrane wijn (filligran = licht en luchtig). Ik hoor ook noemen perzik, zachte zuren, sinaasappelbitters achterin de wijn. Mijn aantekeningen: verfijnde bloemetjes, lichte kleur, goede balans en zeer klassiek. Na onthullen ben ik helemaal blij: het is Merkelbach! Wie daar is geweest, drinkt iedere fles Merkelbach met een goudgerande herinnering en… ik heb Erdener Treppchen 2006, 2007 en 2010 in de kelder liggen. Fijn vooruitzicht. 

Keller, Dalsheimer Hubacker 2003 Spätlese komt uit Rheinhessen. We ruiken ananas en proeven een frissen wijn met lekkere zuren. Veertien jaar oud inmiddels en springlevend. Talloze rode wijnen trekken dat niet. Ik vind de geur wat rokerig, met mineralen. De wijn heeft een zoetere aanzet dan de Merkelbach, heeft prima zuren. Ik vind de balans iets lastiger dan bij de klassieke Moezel. 

Reinhold Haart, Piesport Domherr 2009 Spätlese heeft een geur die bij riesling liefhebber HansL niet helemaal in goede aarde valt. Hij noemt zwavel, kattebak en zelfs de aloude donkere kamer (doka) en dan de geur van ontwikkelaar. De smaak kan hem dan weer wel bekoren vanwege het mooie spel tussen zoet/zuur en rins. Rob prijst de balans van deze wijn. Ik ruik passiefruit alsof ik naast een boom in de tropen sta, wow. De neus heeft inderdaad iets dat ik als ‘stinkertje’ heb beschreven maar niet verder benoemd. De smaak is heel intens, in mijn aantekeningen staat: oef! Wat een mooi zoet. 

Karl Erbes, Ürziger Würzgarten 1994 Auslese, doet Eric alles proeven wat de abrikoos te bieden heeft: het zoete vruchtvlees maar ook de pit en de bitters van binnen. Hij noemt ook amandel en spijs. Rob is kritisch: de geur is wat gesloten in zijn ogen en de wijn wel oké, al mist die complexiteit. Mijn aantekeningen: petrol in de geur en ook een hint van stopverf, en dan een mondvullend zoet met veel zuren in de afdronk. Later ook mineraal in de geur. Fraai hoor dat we dit in 2017 drinken. De vader van de huidige wijnmaker heeft deze wijn geoogst en gemaakt. In 1994 werd Nelson Mandela president van Zuid Afrika, in het najaar werd Airmiles geïntroduceerd, Ruud Lubbers probeerde in dat jaar voorzitter te worden van de Europese Commissie, waar de vorige week overleden Helmut Kohl een stokje voor stak. Mooi hoor. 

Schloss Lieser, Niederberg Helden 1998 Auslese ** heeft botytris, zegt Rob. Zowel hij als Eric benoemen de kleur als oudgoud. Ik ruik in de wijn groene olijven, de wijn is voller dan de wijn uit Ürzig, meer zoet en iets minder spel. 

Riesling kun je heel goed leren waarderen in het glas, écht onder de indruk raak je pas als je bovenop zo’n beroemde wijnberg staat en enigszins duizelend de diepte in kijkt. Dan besef je dat Duitse rieslings met hun eeuwenoude traditie onovertroffen zijn.

Zuid-Afrika: van zachte dikkerd naar aanstormend talent

Tulbagh Valley

Nog maar nauwelijks begonnen aan de blinde proeverij Zuid-Afrika van Gerard van Avendonk en de discussie begint al. Niet langer gaat het over de toekomst van het land. Het gaat over smaak. 

 

Maar met de kwalificaties van de indrinker, een Prongrácz brut met 60% pinot en 40% chardonnay en 2 jaar flesrijping kun je zowel een gouden perspectief als een einde der tijden motiveren. Verdeelde meningen variëren van appel, noot, mineralen, zacht en fris en elegant tot aan vlak, weinig diepgang en kort. De tongen zijn in ieder geval los.

De eerste serie van twee wijnen brengt een enorme verrassing op tafel. Naast de Chenin blanc van Windmeul uit 2015 krijgen we de Hongaarse druif van de Lemberg Hárslevelú 2014 uit de Tulbagh Valley. Wat doet die hier? Niet het glas uitstuiven in ieder geval, een ingetogen neus. Wel een lange afdronk, een zoetheid die we vanavond in meer wijnen tegenkomen en rijpe vruchten als banaan en lychee met een toefje honing op de koop toe. Een vol glas, een hartendiefje van de proefhouder.

We schuiven op naar rood met een Nelson 2013 syrah, opnieuw van Lemberg. Minder verrassend dan z’n witte partner. Zelfs de term saai valt. Ook fruitella, rooibos thee, yoghurt, brandende alcohol, zoethout en framboos worden genoemd. De andere wijn in deze serie, de Boschkloof epiloque 2014, is ook een syrah. En ze zijn zo verschillend dat we bijna collectief niet eenzelfde druif denken te proeven. Hier herkennen we ceder, kersen, chocola en drop. Een kinderfeest voor volwassenen, helemaal als de kennersterm hapsap tevoorschijn wordt gehaald.

En we blijven bij rood, opnieuw een tweetal, opnieuw een druif, de pinotage. Hier wel gelijkenissen, het lijkt wel familie. Met als eerste het kleine broertje, de Lemberg spencer 2013. Zacht, thee, moerbei, kers en een beetje jodium. Ronde bitters en een tikje zoet. Een lichte mate van brandend hout en rubber brengt de Zuid-Afrika ervaring weer op bekend niveau. Zo waren de wijnen gekend. Vanavond ontdekken we dat veel producenten het verleden hebben laten rusten.

De Kanonkop pinotage 2014 is de grote broer. 11 maanden sur lie in grote vaten en 18 maanden in kleinere 225 liter vaten maken het een stevige vent met een flinke body. De kruidigheid van spekkoek wordt geroken. Later blijkt op de fles dat een combinatie met Aziatische gerechten wordt gesuggereerd. Geen gek idee omdat we ook nog braam, zwarte bes, framboos, karamel, chocola en een pepertje vinden. Ik voeg daar nog wat koffie en een klein dropje aan toe voordat we overgaan op de slotserie.

Die bestaat uit drie delen die gelukkig alle drie hun eigen liefhebbers hebben. Waar bij de eerste wijn de ene het doet met groene paprika, bouillon en goulash daar laat de andere een verfijning over de tong rollen van heb ik jou daar. Ja, het is vegetaal, maar er is ook lekkere bouillon. En wat is er mis met een fijne paprika? De Glennely Lady May 2010, cabernet sauvignon, heeft het.

Oogst bij Ernie Els

We gaan naar de Kanonkop 2011 cabernet sauvignon. Deze dikkerd is toch zacht, heeft ronde tannines en chocola. Een lichte zweem van het verbrande hout is gekoppeld aan boter en iets jammigs. Zoetheid genoeg, maar wel met een zuurtje erbij.

 

De laatste cabernet sauvignon, de Ernie Els proprietors 2012 bewijst dat ie z’n maker kent. Ook die werd beter naarmate die ouder werd. En was op jonge leeftijd een nog niet volledig ontwikkelde belofte. Heeft wel al alles in zich en de belofte is groot. Aanstormend talent schittert niet voor een ieder. Geuren als nagellak en azijn illustreren dat talent zich niet altijd ontbloot. Hout, zwarte kers, leer en laurier geven wel de opmars naar een grote toekomst. Gerard schaart hem nu al onder zijn favorieten.

De zoete afsluiter heeft bij het fruit van krenten, abrikoos en perzik ook zuren. Met kaneel, stroop en rozijnen in deze sauvignon blanc Lemberg surin 2013 beëindigen we een avond vol praat, praatjes en meningsvorming. Baie bly met deze proeverij!

Proefnotities en verslag Just Krijn

Witte wijnen: blijkbaar heb ik het jullie heel moeilijk gemaakt

Toos Dusee zet ons geblindeerd witte wijnen voor. In principe komt vanavond elke druif maar één keer voor en steeds uit een andere land. Nog niet wetend hoe pittig het wordt, gaan we enthousiast van start. Na afloop zegt Toos terecht: blijkbaar heb  ik het jullie moeilijk gemaakt.

Russian Valley uit Californië maakt indruk

We beginnen met een mousserende indrinker. Het is een ‘overrijpe goudreinet’. De wijn is wat drogend en lijkt wat geouderd door de sherrytonen. De wijn mist wat verfijning. We plaatsen deze in een warme streek. Verrast zijn we dan ook als het Champ Divin, Crémant du Jura, Pinot/Chardonnay blend, Frankrijk blijkt te zijn.

We vervolgen met de eerste serie, van drie wijnen. Het eerste glas is met recht een witte wijn. De meeste witte wijnen hebben geeltinten, maar niet deze. Witter dan wit. Daarnaast valt in het glas nog een minuscuul bubbeltje waar te nemen. Hans L vindt de wijn ‘dartel’. Claartje ruikt wilde perzik en proeft peer, met een korte afdronk. Het is Katxiña, Txakolina, Hondarribi Zuri, Spanje, 2016.

In het tweede glas zit Aaldering Estate, Pinotage Blanc, Stellenbosch, Zuid Afrika, 2016. In de neus: boter, amandel en zelfs ‘pickels’. Het is een stevige wijn met een zacht bittertje en weinig zuur. De derde wijn van deze serie is Vert d’Été, Wijngaard Slingehorst, Cabernet blanc en Johanniter, Nederland, 2012. We twijfelen of de wijn nog ‘correct’ is. Termen als zuurkool horen niet bij mooie wijn….

De tweede serie van drie start met Herdade do Esporão, Reserva, Alentejo, Semillon, Portugal, 2015. Het is net vloeibaar hout. Zowel in de neus als in de mond. Daarnaast toch ook nog een ‘vetje’ en wat later wat zuren. Het is de eerste hartedief van Toos deze avond.

Het tweede glas is La Roncaia, Friulano, Colli Orientali del Friuli Refosco, Italië, 2013. Goudgroen van kleur. Een neus als Sauternes zegt Berry: zoet en ananas, maar in de mond toch anders en minder zoet. Peter herkent (Italiaanse) ‘lijm’, hooi en citrus.

De derde is weer een hartedief  van Toos: Domäne Wachau, Himmelstiege Smaragd, Grüner Veltliner, Oostenrijk, 2015. Ik ruik steen, boter/karnemelk, witfruit en bloemen. En proef een frisse wijn met abrikoos. Peter zegt: “suikermeloen”, een zoete aanzet, goed concentraat en een bittertje na.

De laatste serie van drie start met een glas met frivole bloemetjes, amandel en lychee. Peter vermoedt dat het Viognier is vanwege de ‘perzik’. Hij heeft gelijk! Het is Ktima Gerovassiliou, Epanomi Viognier, Griekenland, 2016. Het tweede glas is De Ladoucette, Pouilly-Fumé, Loire, Sauvignon Blanc, 2015. Hans L ruikt bloemige Bergamot en earl grey. Volgens hem heeft de wijn een mooie zoet-zuur-balans, waar anderen de wijn aan de zure kant vinden.

De derde wijn is Marimar Estate, Don Miguel Vineyard, Russian River Valley, Chardonnay, unoaked, 2014. De derde hartedief van Toos. De wijn brengt de tongen los. We ruiken stallucht, ruim alcohol, vermolmd hout en abrikoos. We proeven een zachte aanzet, lychee en zelfs botrytis. Een knappe wijn!

We sluiten de proeverij van witte wijnen af met een helderrode! Tiefenbrunner, Rosenkönig, Rosenmuskateller, Noord Italië, 2014. Het is een frisse (niet logge) afsluiter. Aardbei is onmiskenbaar; zowel in de geur als de smaak. Noël herkende de druif door de Muscat-neus, prikkelende aanzet en bitters achterin.

Aldus heeft Toos een meegenomen op een mooie reis langs vele landen en druiven. En dat allemaal in zomers wit. Mooi!

Proefnotities en verslag Eric Hoepelman