Savoie: vederlichte wijnen uit een sprookjesdecor

Onbekend terrein in overbekend gebied: de Savoie. Pas in 1860 formeel aan Frankrijk toegevoegd. Daarvoor onafhankelijk, of deel uitmakend van het koninkrijk Sardinië.Wordt hier wijn gemaakt? In de bergen? Waar tot midden april geskied wordt? Heeft de zon hier zoveel kracht om druiven te laten rijpen? Jazeker. Op de lagere hellingen, met de juiste ligging, in de beschutting van de bergen is het een perfecte rijpingsplek. Het is de eerste keer dat we dit gebied systematisch proeven. Vederlichte wijnen, autochtone druivenrassen, in een sprookjesachtig decor.

 

 

Noël Geisen ging voor ons op onderzoek uit en presenteerde een perfect opgebouwde proeverij. Het begint met feestelijke rosé-belletjes van stokoude gamay (1919!). Speels zoetje voor notabene zeven euro vijftig, ter plekke bij wijnmaker Carrel. “Waarom maakt hij dit?”, verzucht Noël. Het antwoord volgt bij de laatste serie rode wijnen.

 

In de volgende set van 3 staat de jacquère centraal. Een druif met twee gezichten: ongecompliceerd, goed voor vederlichte wijnen, weinig alcohol, geen hout nodig, wortelt het liefst in mergel en kalk, kan terroir goed weerspiegelen en geeft de lichtheid een minerale ondertoon. De schaduwzijde: makkelijk te telen, hoge opbrengsten, bulk zonder focus, goed voor vermouth en in of bij raclette. De Liebfraumilch van de Savoie (met een zelfde soort reputatieschade voor het gebied). De meningen van de proevers lopen uiteen: veel zuren, kruisbessen, hazelnoten, groene appel, vegetaal. We moeten duidelijk wennen aan die vederlichtheid, gebottelde berglucht met iets zepigs, plus vlierbloesem of is het acacia? Het merendeel van dit proefgezelschap houdt van meer kracht en structuur.  

En men wordt op de wenken bediend door de volgende serie. Eén keer bergeron (roussanne) en twee keer altesse. De roussanne scoort hoog: (kwee)peer, boterig, hazelnoot, romig, kracht, mooie zuren. Noël is blij: “als ik dit type wijn uit de Rhone inzet zijn jullie nooit zo enthousiast, dan is het vaak ‘te weinig zuur, te log’”. Punt gemaakt! De wijn is gemaakt door Jean-François Quenard. Een telg uit een bekende wijnmakersfamilie in Chignin. Er zijn drie takken Quenard in dit dorp die er toe doen: André & Michel, Jean-Pierre & Jean- François en Raymond. Zo zijn we weer terug in dorpse sferen. De Savoie moet het hebben van families die het zoeken in kwaliteit, kleinschaligheid en eigenheid van terroir.

 

De beide altesses zijn ook krachtig, maar gaan meer in de richting van honing, abrikozen, bloemen. De eerste wijn is niet opgevoed op hout en behoudt daardoor een citroentjesfrisse finale, de tweede wijn heeft de zuren ingewisseld voor amandelspijs, caramel, overrijpe vijg en gebakken boter. De maker van de beide altesses is Eugène Carrel uit Jongieux.

 

De verrassing van deze wijnmaker is de gamay uit de volgende serie: Cuvee Prestige VV. Fruitig (bakken rood fruit), vrolijk, diepte, evenwichtig in alle facetten; die fles is leeg voor je er erg in hebt. Carrel maakt een heel goede rode wijn waar je stil van wordt, en het restje van die stokoude stokken gaat in de bubbels. Vrolijkheid en prestige samen! Meer van dit soort ontdekkingen graag. Gaat heen en verken die alpiene wijnen. Zwitserland wacht. Aosta is terra incognito. Maar wacht, volgende week trekken we noordwaarts de donkere wouden van de Jura binnen. Had Pasteur, de aartsvader van de vergisting, daar geen wijngaard? Onderzoekt alle dingen en behoudt het goede. Goed gedaan Noël.

 

Verslag en proefnotities Hans Lodewijkx

 

Spel met zuurgraad, restsuiker en alcohol

We proeven Rieslings uit de Moezel. Het zijn emotiewijnen voor Kees van de Wiel; zijn vrouw en hij bezoeken jaarlijks wijnbouwer Mano Göbel. Ieder jaar legt Kees wijnen op in zijn liefhebberskelder. En ieder jaar geniet Kees vele tientallen flessen Moezel. Deze wijnbouwer in Valwig bezit wijngaarden op de Herrenberg. Het zijn zuivere wijnen, waarvan je rustig op een terras lekker doordrinkt waarna je de dag erna toch fris ontwaakt. Het interessante aan deze proeverij (twaalf flessen Herrenberg) is dat we kunnen proeven wat het effect is van de keuzes van de wijnbouwer.

Zo proeven we een serie met een trocken spätlese, spätlese halbtrocken en feinherb.

Die leveren het volgende beeld op:

Trocken spätlese / 11% vol / 8.0 gr restsuiker / zuurtegraad 5.3

Spätlese halbtrocken / 10% vol /16.1 gr restsuiker / zuurtegraad 5.4

Feinherb / 9,5% vol / 24.1 gr restsuiker / zuurtegraad 5.3

 

Bij alle geproefde wijnen  heeft Kees deze gegevens vermeld. We proeven het effect van veroudering (hoe proeft een 2011 spätlese trocken en een 2006 spätlese trocken) en bijvoorbeeld ook drie jaargangen spätlese (2002, 2003 en 2005). Een leerzame avond. We concluderen dat de droge wijnen niet de harten van veel proevers voor zich winnen. Ik vind dat de wijnen prachtige heldere kleuren hebben en heel zuiver zijn. Ze missen het concentraat van de topwijnen uit dit gebied, maar wie deze wijnen enkele jaren oplegt kan een klein wonder beleven.

Weingut Göbel 2007 Riesling Herrenberg Spätlese Feinherb

Hartendief van Kees. Perzik in de neus, honingassociatie. Wat ijzer in de neus (dat komt terug bij verschillende wijnen) en duidelijke zuren. Lekkere wijn.

Weingut Göbel 2009 Riesling Herrenberg Spätlese

Ik vind deze wijn gesloten en te jong, dat komt vooral in de neus tot uiting. Paul ruikt meloen, perzik en honing, ik ruik alleen een gesloten wijn. De smaak daarentegen neemt mij voor de wijn in: interessante zoetheid, duidelijk Granny Smith tonen op de tong. Lage alcoholgraad.

De spätlese serie 2002, 2003 en 2005 is erg mooi. Wat we regelmatig terugproeven zijn appeltjestonen, ijzer, mineralen en amandelen. De 2003 heeft veel liefhebbers en is ook een hartendief van Kees. In deze wijn ook wat ananas. In 2005 zit een mooie citrustoets. De  2002 munt uit in een goede balans, vind ik. De neus heeft een prettige romigheid en mooi zoet/zuur spel. Voor mij heeft deze wijn nog toekomst, Paul noemt de wijn volledig ‘op’. Naar mijn idee kan de wijn echter zeker nog een jaar of vijf mee.

Weingut Göbel 2002, Riesling Herrenberg Auslese

Deze wijn mist de enorme rijkdom van sommige ausleses, maar is gekarakteriseerd door een goede zoet/zuurbalans en perzik in de neus. Honingtoets. Wijn met spanning.

Leerzaam Luxemburg

Luxemburg heeft ongeveer de helft van de oppervlakte van de provincie Noord Brabant. En maar een vijfde van ons inwonertal. Iets meer dan vijfhonderdduizend inwoners drinken gemiddeld meer dan 50 liter wijn per persoon. Ze hoeven maar iets meer dan 2 liter wijn te drinken om alles, werkelijk álles, te drinken wat er aan wijn in Luxemburg geproduceerd wordt. De simpele wijndruiven Rivaner en Elbling staan op een belangrijk deel van de 1.300 hectare wijnbouwland. Maar er is meer: 180 hectare Auxerrois, 177 hectare Pinot Gris en 160 hectare Riesling. Chardonnay is een curiositeit (15 hectare), net als Gewürztraminer (18 hectare). Naar rode wijn van Pinot Noir (89 hectare) moet je zoeken. Niet alle Pinot Noir wordt rood, want we drinken bij deze proeverij een dorstlessende wit gemaakte wijn. Over de hele linie zijn de wijnen uitermate zuiver. Willem Jan Withagen maakte een cabriotocht langs de Moezel en stelde precies vast wáár interessante zuidhellingen liggen. We proeven elf wijnen, beginnend met een fraaie Cremant en eindigend met een goddelijke Vin de Glace. Ook staan we stil bij de wettelijke eisen en het kwalificatiesysteem.

 

Auxerrois Grevenmacher Fels 2012, Domaine Clos de Rochers (GPC)

 

Hartendief van WJW. De druiven zijn handgeplukt, waarbij selectie is toegepast. De oogst liep door tot in oktober. Bleekgele kleur, zuivere neus met enorm veel fruit. Wit fruit, grapefruit en een lichte jasmijntoets. Ik herinner me dat wel jaren geleden deze wijn blind proefden en onder de indruk waren – een geweldig goede ambassadeur van Luxemburg. Piepklein zoetje en prettige zuren in de mond. Een speelse wijn.

 

Riesling Stadtbredimus Dieffert 2011, Domaine Vinsmoselle (GPC)

Ingetogen neus, verfijnd met een stoffige toets. Jasmijn geparfumeerd. Ook wat citrus. Goede balans en medium concentraat. Goede verhoudingen tussen zuur en fruit, zegt Henk, die de wijn mooi en elegant typeert.

Riesling Grevenmacher Fels 2012, Domaine Clos de Rochers (GPC)

 

Lichtgeel en strakdroog, zegt Kees, die ook wat boenwas en kruisbes ruikt. Rob noemt de wijn mooi, echt mooi zuiver. Die zuiverheid in de neus staat ook in mijn aantekeningen, én de kruisbes in de neus, net als een spannende smaak met lichte mineralen. Knappe wijn.

Gewürztraminer Machtum Ongkâf 2011, Jean Schlink-Hoffeld (AC)

 

Hartendief van WJW. Ik droom een fraai Thais gerecht bij deze wijn. Tikje romige neus met mooie kruidigheid. Mooi bittertje en goede balans.

 

Riesling Vin  de Glace 2004, Domaine Clos de Rochers (GPC)

 

Bijzondere wijn. Geoogst bij min 8 graden Celcius. 280 gram restsuiker per liter. Super oudgoud kleurig. Weelderige wijn met honingtoets en Rubensiaanse balans. Een meditatiewijn waarvan 360 flessen zijn gemaakt. Goddelijke nectar.

Werkavond: nieuwe impulsen geven aan kwaliteit

Tijdens de werkavond is een dialoog gevoerd om nieuwe impulsen te geven aan de kwaliteit van de proeverijen. Het bestuur wil méér accent leggen op kwaliteit en kennisvergroting. We proefden ontdekkingen van de leden.

Trouvailles

Klevener de Heiligenstein 2011, Domaine Dock, Alsace

De druif is bijna weggeweest, er waren nog maar enkele hectares. Maar deze autochtone druif is gelukkig weer opnieuw aangeplant in de Elzas. In de neus veel fruit (abrikozen, perzik) en bloemetjes. Heel prettig glas wijn met een klein zoetje en veel rondeur.

Lagrein 2008, Linticlarus, Tiefenbrunner, Alto Adige

Cederhout duidelijk te ruiken in een neus waar ik heel vrolijk van raak, wat een rijkdom! Laurier en wat rood fruit. Prachtig glas wijn met héél zacht rood fruit, een fluweeltoets, licht zoethout.

Cannonau di Sardegna 2008 Riserva, Antichi Poderi Jerzus, Sardegna

Zwarte bes, gestoofde kers, veel fruit, wat mineraal en drop-associatie in de gearomatiseerde neus. Voor mij de meest verfijnde wijn van de proefavond, deze trouvaille uit Sardinië. Een geweldig voorbeeld van een compleet uitgebalanceerde wijn.

Bopparder Hamm Mandelstein 2009 Riesling Spätlese Feinherb, Matthias Müller, Mittelrhein

Zeer zuivere riesling, romig in de neus en elegant. Honing. Excellente zoet/zuur balans. Genieten!