Queeste naar kwaliteit

 

De nieuwjaarsreceptie van de wijnsociëteit stond volledig in het teken van de queeste naar kwaliteit: het zoeken, speuren, ontdekken van kwaliteit. Noël Geisen memoreerde dit streven. Nou kun je er veel en lang over praten, en dat hebben we tussen de vorige seizoenen in ook gedaan. Maar je kunt ook gewoon de kwaliteitsimpuls laten proeven op de tong. Dat gebeurde tijdens deze receptie van 2014: geen slappe receptiewijntjes, maar het serieuze werk. We toosten op veel gezondheid en vineus geluk met de fruitige Champagne Goutorbe Bouillot Cuvee Prestige. Er was mooi wit van Van Volxem (Alte Reben Saar Riesling) en George Vernay (frivole viognier). En zéér serieus rood: Desertaux Ferrand Côtes de Nuits Villages 2009 (heerlijk fruitige en elegante pinot noir), tien jaar gerijpte Minervois met héél veel kracht en complexiteit, Château Jacques d’Alblas La Chapelle 2004, van syrah en een achttien jaar oude, volstrekt vitale en harmonieuze Château Talbot 1995.

Het jaartal van de mysterieuze raadfles (een magnum) werd geschat tussen 1986 en 2005. Slechts drie proevers dachten aan deze eeuw en daarvan determineerde Twan met 2004 het beste. De raadfles was een harmonieuze Château Masescot St. Exepury 2004 Margaux. De grote meerderheid plaatste de wijn in Bordeaux, waarbij Marja en Sebastian zelfs Margaux noemden, heel knap. Twan nam de mooie Bourgogne als prijs mee naar huis.

 

De Brabantse Wijnsociëteit wenst al haar lezers een gelukkig nieuwjaar. Een goed voornemen om meer te leren over wijn? Bezoek dan vrijblijvend een van onze proeverijen. Van harte welkom om kennis te maken! Je kunt onze proeverijen ook volgen op twitter @wijnsocieteit.

Port, de metgezel voor.... wie op leeftijd komt, geleerden en filosofen

Een mooie proeverij voor de winter: port. Toos Dusee laat ons een breed spectrum proeven met vintage port als toppers, maar ook met een verrassende piraat uit Australië. Port is boeiend om te bestuderen: Is er een blend of niet? Hoe lang heeft de port op fust gelegen? Is het een Quinta Vintage port? Of een Colheita? Stiekem is dit best gecompliceerd. Port is afgeleid van de stad Oporto, de havenstad. De wijn is versterkt met alcohol. Binnen de Europese Unie mag alleen port uit Portugal de naam port dragen. In totaal mogen 26.000 hectares port produceren. In het stroomgebied van de Douro liggen de wijngaarden op terrassen, vaak omringd door muurtjes. In 2001 is de wijnstreek mede dank zij die muurtjes door Unesco als werelderfgoed aangewezen. Laten we gaan proeven van de wijn die Evelyn Waugh omschreef als volgt: “Port is not for the very young, the vain and the active. It is the comfort of age and the companion of the scholar and the philosopher.”

Grant Burge, 10 years old Tawny, Barossa, Australië

Een piraat in de port proeverij, en niet de minste wijn die op tafel staat. Toos noemt het een hartendief. Gemaakt van grenache, syrah en mataro (=monastrell=mourvèdre). Een donders mooie wijn, echt een trouvaille: caramel en vijgen in de neus, caramel-in-het-kwadraat zet zich door in de smaak, hangt mooi na. Rob noemt de wijn elegant, met een intens florale aanzet, caramel in de smaak die goed plakkerig blijft hangen. Claartje benoemt noten en krentjes en roemt  de complexiteit van deze aangesterkte wijn.

 

 

Quinto de Ventozelo 2007 Late Bottled Vintage

Vanille in de neus, die je meteen ruikt, zoals bij een zakje vanillesuiker dat je open op tafel legt, zegt Paul. Droppige smaak. Noël ruikt mint en aardbei. Bij het inschenken een stroperige viscositeit, diepdonkere kleur en zwoel geparfumeerde neus. Deze port hangt mooi na.

Quinta de Ventozelo 2003 Vintage port

Diepdonker. Cederhout en kruiden, Rijk! RIJK! Fluwelige aandronk en veel rondeur, ik proef chocolade en pruimen. Uitstekende balans. Ook na geruime tijd in het glas blijft deze port een juweeltje. Noël ruikt framboos in de neus, roemt de elegantie. Paul valt voor de volheid, mooie zuren en stevigte van de nog tanninerijke port.

20 years Taylors tawny port

Een deel van de proevers geeft de voorkeur aan de 10 years old tawny. Ze zijn allebei mooi, de 10 jaar oude en de 20 jaar oude, die staan naast de Kopke Colheita. De kleur is vergelijkbaar met licht mahoniehout, vijgen in de mooie neus, heerlijk rijk, de smaak kenmerkt zich door een aangename rondeur, goede balans en krentjes in de afdronk. Fijn glas.

Kopke Colheita 1988, gebotteld in 2013

Vijfentwintig jaar oud, het lijkt alweer een eeuwigheid geleden, het Nederlands elftal werd Europees Kampioen. De gebottelde zonneschijn uit dit jaar is een hartendief van Toos. Hoe terecht. Taankleurig met een bouquet dat zich langzaam aan je opent. Goede balans met veel rondeur. Hap sap smaak met schitterende caramel toets. Hangt ook lang na.

Taylors 2003 vintage port

Expressief en mooi. Complexe port, Gerard benoemt bramen in de neus en de rijke smaak met een dik mondgevoel, kruidigheid en toch fris. Zelf krijg ik een framboos-associatie, deze port is een ‘pleaser’ in de goede zin van het woord. Drop proef ik. Kreupelhout en vijg. Lekker complex en uitstekende balans.

Klik voor de beste prijs/kwaliteit verhouding in de proeverij op de opmerking hieronder (de kabouterletters). Heerlijke proeverij!

Rieslingproeverij: Eichelmann of Gault Millau, Rangfolge der Sterne

 

De twee toonaangevende wijngidsen in Duitsland zijn van Eichelmann en Gault Millau. De makers van de gidsen hebben eigen criteria. Dus kunnen we vergelijken. Hans Lodewijkx stelt een proeverij samen van een van de allermooiste witte wijndruiven: riesling. De druif die ten grondslag ligt aan expressieve wijnen die ook nog eens lang kunnen rijpen. De vraag die Hans zich heeft gesteld heeft te maken met rangschikken van sterren. Waarom krijgt Philipp Wittmann uit Rheinhessen bij Eichelmann een topscore en niet bij Gault Millau? Waarom scoort Clüssenrath-Weiler vijf trossen (Weltbesten Weinerzeuger)  in Gault Millau en maar twee sterren (gutes weingut) in Eichelmann? Waarom staat Egon Muller wél met maximale score in Gault Millau en helemaal niet in Eichelmann? We krijgen perfecte documentatie, ongetwijfeld enkele avonden werk; wie de Bestenlisten bij zich steekt, kan jaaaarenlang uitstekende keuzes maken in wijnwinkels en restaurants.

 

Erdener Treppchen 2012 Riesling Kabinett, Jos. Christoffel Junior, Mosel      

Loepzuivere wijn, aangename bloemetjesgeur, de smaak combineert een lekker zoetje met strakke zuren. In de neus ook wat abrikoos en mineraal.

Heel prettige indrinker met prima prijs/kwaliteit verhouding. Schitterend glas voor lente/zomer 2014, 2015, 2016, …  en ja, is ook op een herst/winteravond niet te versmaden. GM 91                                             

 

Morstein 2010 GG, Weingut Wittmann, Rheinhessen                     

Hartendief van Hans. Deze wijn scoort  in zowel Gault Millau als Eichelmann dik in de negentig punten. Biodynamisch gecertificeerd. Hier zitten we op een hoog niveau. Goudgele kleur. Een neus met veel impressies: meloen, honing en peer. Tikje kruidig, zegt Noël. Rob omschrijft de wijn als: smak, smak, een lentewijn voor iedereen die van frisse wijnen houdt. Ik proef pittige zuren, mineraal en véél karakter, veel kracht ook. Goede balans, een wijn met finesse.

 

Frühlingsplätzchen 2009 GG, Emrich-Schönleber, Nahe               

Hartendief van Hans. Goudzweem. Een neus met peer, appel, roomboterbabbelaar, petrol en wat mint. Dit is hap sap, verlangen naar een volgende slok! Uitstekende balans. De wijn is rijker dan de Keller, Hans noemt de wijn ook vrolijker dan de Keller. Wijn met veel lengte. GM 92, E 95                               

 

G-max 2009, Weingut Keller, Rheinhessen

Ik heb louter positief commentaar op deze wijn, die zich kenmerkt door een brandnetel-mineraal-neus-in-optimale-balans. Andere proevers ruiken florale tonen, trekdrop, petrol en kruidigheid. Veel kracht, veel inhoud en een perfecte balans. Kristalheldere kleur en mooi nahangend. Andere proevers prijzen ook de balans, elegantie en verfijning. Het Britse Koningshuis is liefhebber van deze wijn. GM 95, E 98

 

Ganz Horn im Sonnenschein 2008 GG, Ökonomierat Rebholz, Pfalz     

In transitie naar biodynamisch, groenzweem, appeltjes/granny smith, mineraal, boter, kruidig, abrikoos, kortom: rijk! De zuren zijn hoog in de aanzet, knap gemaakte wijn. GM 92, E 90  

 

Scharzhofberger P. 1e lage, 2008  Van Volxem, Saar

Kristalhelder, iets van kruisbes en boter, minerale edelfirne, zéér aangename aandronk, liefelijk. Perfecte balans, bittertje in de afdronk, roomboterbabbelaar. Verfijnder dan de Pfalz wijn, superlekker. Voor mij een van de beste wijnen uit de proeverij.

 

Schlossböckelheimer Kupfergrube Spätlese 2005 Dönnhof, Nahe         

Een heel mooi palet van impressies bidet deze fijne wijn, zegt Noël. Een van de mooiste wijnen van de proeverij: zeer geconcentreerd in de smaak en met een ge-wel-dige neus van rozen in het kwadraat, nectarachtige smaak met roomboterbabbelaar.

 

Morstein Riesling Auslese 2007, Wittmann, Rheinhessen

Lichtgeel. Ik ruik Turks fruit + honing + mandarijntjes, dus dat betekent… botrytis. Ook een beetje zweetlucht. Heel weelderig, ik hoor ook klaverhoning, lychee, abrikoos. De wijn heeft een perfecte balans op de tong, heel fraai. GM  92

 

Bockenauer Felseneck Eiswein 2009, Schafer-Fröhlich, Nahe

Goudgeel. Ik ruik vooral lavendelhoning, maar ik hoor ook benoemen: boenwas, botrytis, rabarber. Dit is pure nectar met maar 6% alcohol, uitstekende balans en vooral ook hele mooie zuren.

 

Een prachtproeverij met een ware *-sterrenparade in mijn aantekenboekje.  Hebben we een conclusie kunnen trekken over de gidsen? Mwaaah, vaak geldt dat wie een gids eenmaal goed kent, er ook aan verknocht is. Eichelmann is wat eigenwijzer, Gault Millau wellicht iets gebruiksvriendelijker.

Bourgogne, om altijd bij terug te komen

Wijnbouwer Christian Clerget waarvan we een prachtwijn proeven

Je komt altijd terug bij de klassieke wijngebieden. En na een leven lang wijnproeven ben je vooral verknocht aan Bourgogne. Zegt men. Een wijn voor kenners. Een wijn die je moet leren waarderen. Daarom is het mooi dat een van onze jonge leden Bourgogne als thema kiest. “Ik weet er eigenlijk niets van”, zegt Sebastian Therou. Maar dat blijkt vervolgens uit niets, want Sebastian heeft zich goed voorbereid voor een leerzame proeverij. We proeven wijnen uit de vier regio’s Chablis, Côte de Nuits en Côte de Beaune, Côte de Chalonnaise en Maconnais.

 

Na een mooie Cremant de Bourgogne proeven we een Maconnais wijn naast een Chablis Vaak zijn gereputeerde wijnen echt de mooiste; in deze proeverij maakt de eenvoudige wijn op mij méér indruk. De Chablis 1er Cru 2012 Beauroy van R et S Dauvissat was naar mijn mening niet in balans of nog niet in balans, waardoor de bescheiden Macon Villages goed tot zijn recht kwam. Het is een wijn met een goede prijs/kwaliteit verhouding.

Mâcon Villages 2011 Louis Latour

Louis Latour is een negociant-éleveur met 50 hectaren wijngaard in Bourgogne. Deze wijn is gemaakt van 100% Chardonnay. Groenzweem, heel helder glas wijn. Een mooi geparfumeerde neus met een impressie van viooltjes, goede balans met een bittertje. De smaak is eendimensionaal zonder saai te zijn, dat kan dus ook! Wel lekker, zegt Noël. Mooie balans, aldus Rob. Trouvaille.

Drink witte Bourgogne en rode Bordeaux, is een stelregel. Dan gaat het om wijnen zoals de volgende, wijnen van chardonnay die uniek zijn in hun soort.

Meursault Sous La Velle 2009 Domaine de Michelot

Hartendief van Sebastian. Te jong, zegt Berry, die citrus, boter en eiken determineert. Wat een lekker zuurtje, aldus Paul, die ook mineralen ruikt. De neus biedt een cocktail van drie componenten: mineralen, vanille en kleine bloemetjes. Een serieus glas met fruit, een bittertje en een frisse en goede balans. 100% chardonnay. Domaine de Michelot heeft wijngaarden die grenzen aan de appellation Meursault. Aan de ene kant van sloot en weg rijpen stokken waarvan de druiven na gisting Meursault gaan heten, aan de andere kant liggen wijngaarden voor de Bourgogne. Het spreekt voor zich dat dat een aantrekkelijke wijn is om te kopen. Als een goede wijnboer met het juiste terroir chardonnay maakt, kunnen er grootste wijnen ontstaan.

Puligny Montrachet 2006 Premier Cru Les Champ Gain, Domaine Alain Chavy

100% chardonnay. Paul ruikt granny appels, perzik en een flinke mineraliteit. Die is inderdaad heel evident: vuursteen, rijke mineralen. HOGE wijn, staat in mijn aantekeningen, en dat komt vooral door de enorme intensiteit. Verfijning, voornaam hout, amandelbitters. Citrus in de neus. Lang afdronk. Uitermate prachtige wijn. In deze wijn is het vooral de verfijning die enorm opvalt en dit glas wijn tot een droomwijn maken. De wijngaard ligt dicht bij de fameuze Montrachet wijngaard.

Bij de rode wijnen proeven we een rode Bourgogne 2010 En Truffiere van Vincent Girardin (framboosjes, aangenaam) en een belegen Pommard Cuvee Raymond Cryot 2001 van het Hospice de Beaune (klassiek, boers, aards). Daarna proeven we een Côtes de Beaune wijn uit Volnay en een Côtes de Nuits wijn uit Chambolle Musigny.

Volnay Santenots du Milieu 1^e Cru 2008 Francois Mikulski

Rob ruikt kruiden, de wijn is lichtgebouwd, zegt hij. Nello denkt dat de wijn nu op zijn best is: een wijn met nervositeit elegantie. De kleur is bruinrood. Een cocktail van mooi fruit en een neus met veel diepte. Leer, pruim. De wijn is elegant met mooie balans. Ik proef mineraal en steen in de afdronk. De wijn hangt mooi na. 100% pinot noir.

Chambolle Musigny 1999 Christian Clerget

Hartendief van Sebastian. Dit domein heeft 25 jaar oude wijnranken, de wijn rijpt gedeeltelijk op nieuwe eikenhouten vaten, 100% pinot noir. Mijn eerste indruk is apart: salmiak en ketjap. Een belegen wijn. Rob ruikt weinig (bescheiden neus), wel wat bouillon en vlezige smaak met drogende tannines. Kees roemt de neus: een hooischuur, pioenroos (dat is precies de geur!) en Gerard noemt het cederhout. Mijn aantekeningen: Volledig uitgerijpte, ontzettend mooie wijn. Ik ruik leer. Heeeeel veel finesse en prachtige balans.

 Een heerlijke proeverij

De vinologen leermethode

Vinologen examens zijn multiple choice. Nello Pischedda maakte een multiple choice proeverij. Die zijn uitermate leerzaam, als de keuzemogelijkheden slim zijn gemaakt. En laat dat maar aan Nello over. Drie keer neemt hij de in deze proeverij de deelnemers minzaam bij de neus. Bijvoorbeeld iedereen die de Brunello di Montalcino 2010 van Castello Banfi denkt te proeven… “Die wijn ligt nog op fust en kan nog niet gebotteld zijn.” Goedemorgen!

Mooiste witte wijn

We mogen kiezen uit a) Rias Baixas 2011 Pazo de Señoras, Albarino druif, b) Viognier 2012 Yves Cuilleron of c) Chardonnay Fontanelle 2012 Castello Banfi. Dat zijn dus drie verschillende druiven, albarino, viognier of chardonnay, en dat moet toch te doen zijn, zou je denken. De wijn is gekleurd, heeft een neus van peren, perzik, aards en met kruidige bloemetjes. Finessevolle neus, vrij hoge bitters in  de afdronk. Eetwijn is mijn conclusie. Uiteraard is de discussie hier het interessantste, het leerzaamste, want waaraan herkennen we… Uiteindelijk blijkt het de Spaanse wijn te zijn, letter a.

Bordeaux versus Italië

We mogen kiezen uit a) Château de Fieuzal 2007, Pessac Leognan, b) Château Moulinet 2006, Pomerol of c) Brunello di Montalcino 2010 van Castello Banfi. Edele en rijke neus, fantastisch! Kers, kreupelhout en stallucht. Ik hoor ook proevers laurier, paprika en aardbei benoemen. Rob roemt de gedistingeerde neus. De smaak is klassiek, met nogal wat bitters in de afdronk. De Italiaanse wijn kan het niet zijn, dus moet het Pessac Leognan of Pomerol zijn. De Pessac zegt Rob, want anders is het een slechte Pomerol. Het ís de letter b, Pomerol, maar die is verdorie helemaal niet slecht, alleen wat strenger en minder rondeur dan je zou denken. Dus toch een moeilijke keuze.

Keuze uit drie rode druiven

We mogen kiezen uit a) Barolo 2009, Fratelli Alessandria, b) Elzas Pinot Noir ‘Muré’ 2006, Clos Saint-Landelin of c) Brunello di Montalcino 2001 Riserva, Col d’Orcia. Drie verschillende druiven, nebbiolo, pinot noir en sangiovese, althans de kloon Brunello. En ook nog drie verschillende jaren met maar liefst acht jaar verschil. Kat in het bakkie, zou je denken. Mispoes. Bruine kleur. Interessante en mysterieuze neus, zegt Rob. Doet hem aan linoleum denken. Henk roemt de mooie smaak, Willem-Jan benoemt steen, tabak en leer in de neus, een pittige smaak die lang nahangt. De wijn is van de serie waar hij in staat de meest elegante en verfijnde, ik ruik ook dennebos. Véél kracht, prachtige balans. Mijn keuze valt op de Brunello, de archetypische Italiaanse edele wijn, want ik ruik ook geen rozen in de neus (karakteristiek voor Barolo) en ben geen liefhebber van Barolo. “Maar Peter, Barolo is zó lekker!”, verzucht Nello. Het is wijn a, Barolo. Hartendief van Nello.

Mooiste rode wijn van de proeverij

We mogen kiezen uit a) Château Talbot 2009, Saint Julien, b) Ornellaia 2009, Toscane of c) Côte Rotie ‘Terres Sombres’ 2010 van Yves Cuilleron. Leer en fruit in de neus, zegt Berry, nog veel te jong en bessensap in de smaak. Mijn aantekeningen: diepe kleur, een rijke neus met kersen, zwoel! Te expressief voor een Bordeaux. Klassieke sappige smaak met goede zuren en een uitstekende balans. Rob typeert de wijn zónder de druif te determineren: te lekker voor Bordeaux, te fris voor Orenallaia. Hij raakt the Bull’s Eye: het is wijn c, Côte Rotie. Hartendief van Nello.

Lastigste keuze van de proeverij

We mogen kiezen uit a) Amarone della Valpolicella Classico 2007 Masi, b) Nuits Saint Georges 1er Cru Aux Perdrix 2009 Domaine des Perdrix of c) Charme 2007 Douro, Niepoort. De wijn heeft een hele lichte kleur. Noël roemt de fijne neus en prijst de elegantie, het is zijn type wijn. Just ruikt wat zoetheid in de neus, stooffruit en kaneel. Ik vind de neus ingetogen met vooral wat kreupelhout, daarna volgt een heel verfijnde smaak met elegantie in het kwadraat. Waar denk je dan aan: natuurlijk, Bourgogne! Maar deze wijn – écht iets voor de liefhebbers – met wat toffee in de afdronk, blijkt de Portugese topper te zijn van Niepoort. G-e-w-e-l-d-i-g glas wijn.

Deze methode van proeven is leerzaam. Je moet immers steeds determineren en benoemen waarom je welke keuze maakt. Maar het kan nóg beter, denk ik. Als we niet 11 series zouden proeven, maar 3 of 4 – dan kan na de onthulling de moderator de twee andere wijnen inschenken en kun je dus écht de drie wijnen van de multiple choice vergelijken. Enfin, dat is een goed idee voor het volgende seizoen. Zeker is dat je die multiple choice alleen slim kunt maken met veel wijn-en proefkennis. De pet gaat af voor Nello, die dat fabuleus goed heeft gedaan!

El milagro de los acéquias a gran altura

In 1541 planten Spaanse kolonisten de eerste druiven in Argentinië. De Spaanse wijnmakers bouwden kanaaltjes, de zogenaamde acéquias, waarmee ze hun wijngaarden voorzagen van smeltwater van de Andes. In de laatste decennia van de 16^e eeuw werden wijngaarden aangelegd rondom de pas gestichte stad Mendoza. Dit is nu nog steeds de belangrijkste wijnregio. Toen aan het einde van de 19^e eeuw veel Europese wijngaarden verwoest werden door de druifluisepidemie emigreerden ondernemende Franse, Italiaanse en Spaanse wijnmakers naar Argentinië om een nieuw bestaan op te bouwen. Dit zorgde voor een opbloei van de Argentijnse wijnbouw.  De wijnbouwgebieden in Argentinië bevinden zich vooral in het westen van het land, over een lengte van 2400 kilometer. De wijngaarden van Mendoza liggen warm en droog, de  irrigatie met smeltwater van de Andes is echt nodig.

De wijnen zijn dus afhankelijk van ‘El milagro de los acéquias a gran altura’, het wonder van  een eeuwenoud stelsel van kanaaltjes op hoogtes tussen de 900 en 1500 meter, de acéquias. Veel immigranten investeerden in hen bekende druivensoorten, zoals sangiovese, tempranillo en cot/malbec. De malbec druif levert prima wijn door een droog en warm klimaat overdag, terwijl het ‘s nachts koud is. Argentinië heeft ongeveer 210.000 hectare wijngaarden  – ruwweg twee keer zo groot als het hele Bordeaux gebied of vier keer het hele Rioja gebied. De belangrijkste druiven zijn Criolla (lokale wijn), Torrontés, Bonarda, Malbec, Chardonnay, Cabernet sauvignon, Shirah, Merlot, Sauvignon blanc en Viognier.

 

Gerard van Avendonk is liefhebber van Argentijnse wijn. Hij brengt er elf op tafel van achtereenvolgens sauvignon blanc, chardonnay, merlot, pinot noir, cabernet sauvignon, malbec en blends. Er valt dus veel te genieten. De witte wijnen vallen mij op in deze proeverij. Ik vind de rode wijnen héél geschikt voor restaurant wijnarrangementen, ze zijn voorspelbaar goed. We proeven echter óók twee topwijnen, die in deze blogpost zijn beschreven, net als een mooi uitgebalanceerde dessertwijn.

 

Catena Chardonnay 2012

Wijngaarden liggen tussen 945 en 1480 meter hoogte. Licht gele kleur, herkenbaar chardonnay, tikje rokerig. Paul benoemt boter en roombabbelaars, ik proef karakteristieke bitters en rondeur, de wijn is goed in balans. Hartendief van Gerard.

Salentein single vineyard chardonnay 2010.

In de Uco valley ligt de San Pablo Estaste wijngaard op 1605  meter hoogte. 10 maanden houtrijping. Goudgele kleur, meloen en vanille in de neus, de wijn komt met een prettig botertje in de mond, proeft sappig en aangenaam. Véél finesse en mooi nahangend.

 

Felino viña cobos, Merlot 2010.

Door wine spectator met  92 punten gewaardeerde wijn. Diepe kleur met paarse rand. Rob benoemt de wijn als jammy, machtige wijn met wat mocca en een bittertje. Kees ruikt pruimen, chocolade, laurier, heel veel fruit, stevige wijn. Die kersen-concentraat neus geeft de wijn iets heel aangenaams, de fluwelige rondeur maakt het een allemansvriend, heel ‘pleasend’. Voor sommige proevers is het hoge alcohol gehalte een tikje storend.

 

Nicolas Catena Zapata 2008

Hartendief van Gerard. Klassieker  van 60% cabernet sauvignon, 30% malbec en 10% petit verdot en cabernet franck. Parker is liefhebber , want deelt maar liefst 98 punten uit. De kleur van de wijn is zwart. Ik vind de neus mooi, er valt veel te ontdekken: gronderigheid, mocca, vanille

(24 mnd  nieuw Frans eiken), heel rijk en edel. Kersen. Bittertje.De wijn is goed in balans, ik vind de wijn wat ontoegeeflijk – en dat is positief bedoeld. Een oplegwijn, om ieder jaar een fles te proeven… en je open te stellen voor een wonder. Kostbare wijn.

 

Magdalena Toso 2005 Limited 40 barrels

Blend van 90% malbec en 10%  cabernet sauvignon. Zwarte kleur, Paul benoemt vlierbessen en vijgenconfiture. Claartje is enthousiast over kersen, drop en pruimen. Ik ruik uien, iets chemisch. Dan een zoetje in de aandronk, gevolgd door elegantie en een goede balans. Hangt ook mooi na.

Salentein,  late harvest single vineyard sauvignon blanc 2010

Donders mooie wijn, met een geweldig mooie neus van viooltjes, marsepein en abrikozen. Uitstekende balans, die ook Adam aansprak. Hij proeft honing en benoemt ook de zuren in de wijn.

 

We hebben nog enige discussie of Argentijnse wijnen kunnen ouderen. Waarom zou je deze wijn opleggen? Is een goede vraag, vooral omdat ze ook jong uiterst genietbaar zijn en veel plezier geven.

Sensationele smaakverschillen als je na het proeven eet bij wijn

Paul Heemskerk zet ons een proeverij voor waarbij we kunnen ervaren hóe de wijn smaakt bij een hapje. Na een millésimé champagne proeven we blind met de bedoeling om druiven te determineren, twee barbera’s, twee nebbiolo wijnen, een merlot/cabernet sauvignon, een sangiovese/merlot, een sangiovese om te eindigen met drie edelzoete wijnen. We proeven een kappertje, wildpaté, truffelpaddelstoelpesto, truffelsalami, ham, basilicum tomaatjes en salami en bij de zoete wijnen drie soorten blauwaderkaas. De lezer begrijpt: dit is een heel feestelijke proeverij, en bovendien heel leerzaam, met enkele verrassingen.

Champagne 2002 Serge Jumel

Blanc de Blancs van 100% chardonnay, hartendief van Paul, die deze Champagne koestert in de kelder en ieder jaar met oudjaar ervan geniet. De wijnboer is indertijd bezocht om de wijn te kopen; zo’n wijn heeft een emotionele waarde. Maar de intrinsieke kwaliteit mag er ook zijn: in de neus gist, licht brioche, appeltjes, wat boenwas en anijs. De veelbelovende neus gaat over in een soepele mondaanzet met mooie zuren. Fraai glas.

We proeven een heel soepele Barbera d’Alba Sovrana 2009 (elegant en sappig) en een heel serieus glas Barbera d’Alba ‘Papagena’ 2009 van Fontanafredda (óók elegant maar dan met veel concentraat en fraaie zuren). De wijnen presenteren zich fantastisch bij een stukje wildpaté. Karakteristiek voor de barbera druif is een licht bitter aroma van kersen en vooral laag tanninegehalte.

Barolo Vignetti Corda della Briccolina 2006 Batasiolo

Deze wijn is goed te determineren, want de nebbiolo kenmerkt zich door een lichte kleur, geur van rozen, kruiden en teer en vooral een hoog tanninegehalte. En dat komt allemaal terug in deze wijn, duidelijk tuilé kleurig, oud dakpannenbruin, doorzichtig ook. Rozen! Met een uitroepteken staat in mijn aantekeningen, maar ik ruik ook chocolade, mocca en een wat chemische asfaltimpressie, dat is die teer. Twan ruikt zoethout, Just gele pruim, een wijnbal van de kermis en ook weer die karakteristieke rozen.  Bij de smaak is iets opmerkelijks aan de hand, mijn mond trekt samen, oef… bitter, maar dan na een hap truffelpaddestoelenpesto… opent de hemel zich. Erg mooie wijn. Definitely: een eetwijn.

Excelsus 1995 Castello Banfi, Toscana IGT

Gemaakt van 60% merlot en 40% cabernet sauvignon. Banfi hebben we bezocht met de wijnsociëteit tijdens de studiereis naar Toscane in 2006, het is de grootste wijnproducent van Italië. Deze Exelsus is écht top, een feest om te proeven. Voor mij dé wijn van de proeverij. De wijn heeft duidelijk rondeur, dat verraadt de merlot, zeker naast de nebbiolo. De neus is enorm rijk, edel, vanille en verdorie ook rozen. Wat ijzer. En eucalyptus. Later stallucht. Twan noemt de wijn een stoffige indruk maken, met wat kaneel en medicinale trekjes. De smaak is veel liefelijker dan de Barolo van de nebbiolodruif. Schitterend mooi. Deze wijn presenteert zich schitterend met salami en ham.

Casalfero 2005 Castello di Brolio, Ricasoli

Nóg een domein dat we in 2006 bezochten. Deze wijn is gemaakt van sangiovese aangevuld met merlot. Bijna zwarte wijn met kardinaalrode rand. Ondoorzichtig. Een stinkertje in de neus, maar ook nog fruit. Volronde en mooi kruidige smaak, dit is echt te lastig om uit te spuwen! Rondeur, prachtglas. 

Leerzaam #1 : Hoe proeft Botrytis? Hoe leg je dat - in woorden - uit?

Edele rotting is een van de mooiste wonderen van de natuur voor witte wijnmakers. Edele rotting is een proces waarin schimmel de schil van druiven aantast. De Fransen noemen dit pourriture noble, de Duitsers Edelfäule. Verantwoordelijk is de grijze schimmel Botrytis cinerea, die alléén onder bepaalde klimatologische omstandigheden - ochtendmist en warmte - laat in het jaar toeslaat.

Bij edele rotting wordt de schil van de druif poreus (zie foto), daardoor verdampt er vocht uit de druif. Hierdoor nemen het suikergehalte, de smaakstoffen en aroma’s in het druivensap toe. Na zachtjes persen komt er stroperig en erg zoet most uit de druif. De gisting komt langzamer op gang, omdat de wijngist de concurrentie met de nog aanwezige schimmel moet aangaan. Ook het hoge suikergehalte werkt het gistingsproces tegen. Het uiteindelijke resultaat is een wijn met een hoog gehalte aan smaakstoffen en een behoorlijke zoetheid. In tegenstelling tot het normale plukken waarbij hele trossen worden geoogst, worden de druiven die zijn aangetast door edele rotting één voor één geplukt. Logischerwijs is een wijn gemaakt van druiven die zijn aangetast door edele rotting kostbaar.

Twan laat ons de wijn proeven die werd geschonken bij de uitreiking van de Nobelprijzen 2012: Château La Rame 2009, Sainte Croix du Mont. En daar krijgen we discussie over: is dit nou een wijn gemaakt van druiven die zijn aangetast door edele rotting? En vooral: hóe kun je wat je ruikt en proeft verwoorden?

 

Château La Rame 2009 Sainte Croix du Mont

Mooi glas. Rozen in de neus, toffee, volrond met uitstekende balans. Jan benoemt: honing in de neus, veel zoet, nectar, heeft toch ook zuren.  Willem-Jan: zoethout associatie in de neus, smaak als een zachte dropwolk. Berry: botrytis in de neus, met een duidelijke zeep/dubro/citrus associatie, komt heel zoet binnen, heeft wel wat zuren, maar is toch saai. Just: mandarijntjes.

 

Sainte Croix du Mont ligt net als Loupiac en Cadillac tegenover Sauternes aan de Noordkant van de rivier La Garonne. Voor het maken van edelzoete wijnen die worden aangetast door de edele rotting zijn dus nazomerdagen nodig met mist in de ochtend en wamre middagen. De aanwezigheid van de rivier La Garonne helpt om het juiste microklimaat te realiseren, al zegt Jancis Robinson óók: “Botrytisized wines are as well a product of psyche as well as nature”. De wijnboer neemt grote risico’s en kan met lege handen blijven, want hij is immers sterk afhankelijk van de natuur én moet zich veel extra inspanningen getroosten voor de pluk én genoegen nemen met minder flessen die dan wel weer uitzonderlijke kwaliteit hebben. De genoemde Bordeaux AC’s anders dan Sauternes krijgen eigenlijk niet de prijs voor hun wijn, die nodig is, zo zegt Robinson. Al met al blijft het wonderlijk dat een Sauternes domein dat misschien 5 kilometer van een Sainte Croix du Mont domein ligt, toch heel andere prijzen kan vragen voor zijn wijn.

 

In de dagen na de proeverij van Twan doen we een beroep op de wijnliefhebbers van het wijnprikbord: hóe proeft edele rotting, maar vooral: hoe leg je edele rotting in woorden uit? Vier wijnproevers geven hun mening, het blijkt een moelijke vraag te zijn! Paul belooft in zijn proeverij botytris te laten proeven.

Hendrik haalt Erik Sauter aan: verse boter, discrete paddenstoelen, accacia honing en confiture van mandarijnen.

Mathieu associeert botrytis altijd met boenwas, lijm, gum (zoals Turks fruit), het prikkelende van honinggeur. Ook gedroogd en gekonfijt fruit, maar die aroma's zijn niet de meest typerende voor botrytis.  Hoe gek het ook klinkt, maar het heeft iets chemisch, prikkelends, maar dan in een positieve zin. Vernis bijv. ruikt ook chemisch, maar ik houd van die geur (en nee, ik heb vroeger geen lijm gesnoven).  Het is in elk geval een complex aroma op zich en versterkt de overige aroma's in de wijn. Jancis Robinson schrijft in de Oxford Wine Companion dat het ook naar gekookte kool ruikt, maar dat kan ik niet reconstrueren.

 John denkt aan de reacties van proevers die een droge Duitser in het glas krijgen: Alte Reben Saar 2006 van Markus Molitor. Uiteraard blind, riepen een aantal personen meten: "botrytis" toen het glas aan de neus werd gezet. Het zat er inderdaad "tegenaan" of had er net wat van "meegekregen"......in dit geval bracht het caramel en honing.      

Apostata zegt dat de geur van botrytis zich moeilijk laat isoleren: zit die in een context van veel hout zoals bij Sauternes veelal het geval is, dan is ze geneigd er als meer chemisch uit te rollen, richting boenwas. Bij een Elzasser zijn de tonen veel cleaner, maar blijven iets hartigs hebben. Daar is de verstorende factor juist het overdadige van de primaire aroma's van de gebruikte druiven. Wellicht moet je naar een Loire chenin blanc om botrytis in zijn puurste vorm waar te nemen: veelal afwezig houtgebruik en een lage intensiteit van de primaire aroma's in de druif geven dan alle ruimte aan een aan paddenstoelen herinnerende sensatie. Heel discreet, dat wel.

 

Paul zet in zijn (blinde) proeverij drie edelzoete wijnen uit 2005 naast elkaar, waarvan in ieder geval in de derde overduidelijk botytris is te proeven.

Tokaji Aszu 3 puttonyos 2005, Château Dereszia

Prachtige wijn! Abrikoos, honing en Turks fruit in de neus, die zich als een pauwestaart ontwaaiert in het glas, echt heel fijn om te genieten. Omdat de wijn veel zuren heeft bij een prachtige balans denk ik aan een chenin blanc, ten onrechte blijkt na het onthullen van de fles. Berry is ook onder de indruk, die benoemt: appelsap in het kwadraat, mandarijntjes. Noël determineert de Hongaarse wijn wel meteen goed: bijenwas en appelcider in de neus, caramel en Turks fruit, en een enorm lange afdronk.

Château Gaudrelle 2005 Vouvray

Niks mis met deze wijn, maar blindproeven van wijnen naast elkaar, maakt verschillen heel goed duidelijk. En deze Loire wijn mist voor mij wat spanning, ik mis ook duidelijk de zuren van de chenin blanc: zoeter dan de Tokaji, volronde smaak met mooie viooltjes in een bloemig bouquet. Willem Jan benoemt buxus, rozen en ananas. Noël benoemt boenwas, een kleine neus. Berry heeft het niet zo op deze wijn: vegetaal, asperges, citrus, een aparte neus.

Château Guiraud 2005 Sauternes

Château Guiraud ligt op 21 minuten met de auto rijden (13,7 kilometer) van Château La Rame (zie hierboven in de tekst). Hemelsbreed is de afstand veel minder. Dit is de wijn met onmiskenbaar botrytis/edele rotting.  Berry benoemt de botrytis onmiddellijk: lijm en hooi in de neus, eikenhout, dik zoet, een warme wijn met bitters. Noël benoemt ook de botrytis, de wijn heeft veel concentraat en niet heel veel zuren, zegt hij. Willem-Jan benoemt mango, caramel, honing en noten. Mijn aantekeningen: intense geur!  Honing en een paddestoelenimpressie, een hele volle smaak met edelzoet, de wijn is pure nectar. Dit móet Sauternes zijn. Zo blijkt ook.

Recapitulerend en nabesprekend is er véél waardering voor de reactie van Mathieu Wechseler, die aan het verwoorden van edele rotting toevoegt: iets chemisch, prikkelends, maar dan in een positieve zin.                                                                                                                                                                                                               

Saint Emilion en piraten, heel leerzaam

Twan Vermeulen zet Saint Emilion op tafel. Kunnen we Saint Emilion, Montagne Saint Emilion en Lussac Saint Emilion onderscheiden? Van de Montagne Saint Emilion proeven we vervolgens nog eens verticaal drie jaargangen, om af te sluiten met drie wijnen waarvan twee met als dominante druif merlot en één met cabernet sauvignon. Feestelijke rose champagne vooraf en de dessertwijn die werd geschonken bij de uitreiking van de Nobelprijzen als uitdrinker. Een leerzame proeverij.

Château Bel-Air 2010, Lussac Saint Emilion

Hartendief van Twan. Gemaakt van 26 jaar oude stokken: 70% merlot, aangevuld met gelijke delen cabernet sauvignon en cabernet franc. Fraaie neus met edele trekken, vanille en kersen. Kees ruikt chocolade en bramen. De wijn is nog te jong, maar heeft goed concentraat en een hap sap smaak, zacht en mollig, je hebt onmiddellijk zin in een volgende slok.

Van Château Maison Blanche, Montagne Saint Emilion proeven we in twee series respectievelijk 2006, 2007, 2009 en 2010. Heel leerzaam. Biologisch dynamische wijn, gemaakt van stokken tussen 45 en 50 jaar oud: 70% merlot en 30% cabernet franc. Ik lees vier keer ‘kruiden’ in mijn aantekeningen. Veruit het beste proeft de 2009 jaargang: paarszweem, naast de kruidigheid ook tonen van leer en bes in de neus, heel veel spel in de smaak, evenwichtig, goede balans en rondeur verpakt in een fluweeltoets.

Château Grand Barrail Lamarzelle Figeac  2010, Saint Emilion

Mooie neus met veel verschillende impressies: aards, licht truffel, kers. Finesse in de smaak, lekker aangenaam en met een mooie balans. Just benoemt de espresso/afdronk, die lang blijft hangen. 70% merlot en 30% cabernet franc.

Château Cordeillan Bages 2010, Pauillac

Hartendief van Twan. Wijn die mij op het verkeerde been zet door een liefelijke neus met bloemetjes. Wijn die zich kenmerkt door goede zuren, een mooi mondgevoel en heel rijke smaak, mollig. 70% cabernet sauvignon en 30% merlot.

Château Bonalgue 2010, Pomerol

Wow! neus: rijk, voluptueus, mocca, chocolade. De wijn die ogenschijnlijk de meeste tannine heeft, veel kracht, bittertje in de afdronk. Fantastisch glas wijn. 80% merlot en 20% cabernet franc.

Karaktervolle Italiaanse wijnen die groeien ‘in de schaduw van’

Frank Geerts zet wijnen op tafel die ‘in de schaduw van…’ staan. In de schaduw van Barolo staan Barbera d’Alba en Gattinara, we proeven Italiaanse karaktervolle wijnen. De proeverij bewijst dat Frank zijn hart aan Italië heeft verpand.

 

Coda di Volpe 2011, Terredora

Wijn in de schaduw van Fiano, Greco di Tufo en Falanghina. Uit het centrum van Campania. Ik vind het een curieus flesje, want gemaakt van de coda di volpe druif. Groenzweem. Lichte bloemassociatie in de neus, ik hoor ook banaan en citrus. Fris sappige wijn met heel hoge zuren en ook fikse bitters. Geen allemansvriend, die coda di volpe, maar wel veel karakter en een lange afdronk.  Vier trosjes in de Duemillavini.

Tenuta Rapitala 2011, ‘Grand Cru’ IGT

Een houtgerijpte chardonnay uit Sicilië, 12 maanden houtrijping. Goudgeel. Véél hout in de neus, maar ook bloemetjes. Ik ruik wit fruit: peer en meloen. De wijn zit hoog in de bitters, heeft een aangename botertoon  en vette viscositeit. Schreeuwt om voedsel, dan komt de wijn nóg beter tot zijn recht.

Barbera d’Alba 2010 Superiore ‘Vigna Vigia’ DOC, Bricco Maiolica

Hartendief van Frank. Deze Barbera komt uit Diano d’Alba, liggend tussen de twee prominente DOCG-regio’s Barolo en Barbaresco. Aan deze Barbera is veel zorg besteed: twintig maanden op Frans eiken (de helft ervan nieuw), gemaakt van veertig jaar oude stokken. De wijn is vernoemd naar Oma. Roodpaars. Romige neus met prettige rondeur. Pruimen en kersen. Hoge zuren, heel fijne wijn met jeugdige charme.

Gattinara ‘Tre Vigne’ 2006, DOCG, Giancarlo Travaglini

Hartendief van Frank. Fors noordelijker liggend dan wijnhoofdstad Alba (alwaar de geprezen DOCG’s Barolo en Barbaresco tegenaan liggen) wordt hier in vergelijkbare stijl ‘langgelegen’ Nebbiolo gemaakt. Kruidig, krachtig, complex, eigenwijs en beloond met 93 punten door Wine Spectator. De wijn is wat aardser dan concurrenten Barolo en Barbaresco. De wijn rijpt in totaal 40 maanden, waarvan 30 maanden op Sloveens eiken. Daarna wordt een deel verder gerijpt op Franse barriques en een deel zonder aanraking met hout. Het resultaat? Een belegen neus met herfstbos en vuursteen. Nello benoemt tabak, rozen en viooltjes. De proevers zijn onder de indruk. Vier trosjes in de Duemillavini.

Taurasi 2005 DOCG, Feudi di San Gregorino

Feudi di San Gregorino is een producent in Campania. Gemaakt van aglianico druiven, achttien maanden lagering op eiken. Diep zwart donkere kleur. Een complexe neus met asfaltassociatie, zoethout en kruiden. Rijke en verfijnde wijn met prachtige bitters. Te jong nog, concentraat en prachtige bitters doen vermoeden dat de wijn best nog even kan liggen. Langer in het glas komen mooie rozengeuren los. Vijf trosjes in de Duemillavini.

‘Sol Doré’, Provenza, Benaco Bresciano IGT

Provenza biedt  naast een diversiteit aan Lugana-wijnen ook dit curiosum. Van de trebbiano én chardonnay, is een passito-type wijn gemaakt. Curieus: een deel van de  druiven is ingedroogd - een ander deel wordt ingevroren en pneumatisch geperst, zoals bij eiswein. Rijping op kleine houten vaten Voortreffelijk glas met honing, stro en abrikoos. Goede balans en mooie zuren. Paul benoemt citrus, krenten en appelstroop.

Fijne proeverij.