Bekentenis bij sangiovese: "Ik hou niet van perfectie"

Wijnaffiche met verwijzingen naar muziek, fotografie en La Dolce Vita

Op tafel staan twaalf wijnen van sangiovese, zeven uit Toscane, twee uit Emilia Romagna en ook een uit respectievelijk Umbrië, Ligurië en Abbruzo. Het is een moeilijke druif, zegt Nello Pischedda, een druif die neigt naar overproductie. Ook moeilijk omdat bij de oogst de tannines nog onrijp zijn als de meting laat zien dat de suikers optimaal zijn; de wijnen die van zulke geoogste druiven worden gemaakt zijn vervolgens hard. Er zijn zo’n tachtig klonen bekend van de sangiovese, waarvan de meest verfijnde wijnen worden gemaakt in Montalcino. Langzaam maar zeker keren de wijnbouwers terug van het gebruik van Bordelaise wijnvaten (228 liter) naar grotere barriques van 500 liter en Sloveens eikenhout. Zo kan een mooiere balans in de wijn worden gerealiseerd, blijft het fruit goed proefbaar en gaat het hout niet overheersen.

Albana di Romagna 2010 ‘Codronchio’, Fattoria Monticino Rosso, Emilia Romagna

De witte indrinker blijkt een heuse trouvaille. De witte wijn van de albana druif is  verrassend. Ik ruik frisse citrus en proef een evenwichtige wijn, die opmerkelijk is door een prachtige afdronk met noten en amandelen. Met duidelijke minerale tonen. Paul ruikt meloen, laat de wijn in het glas staan en proeft gedurende de hele avond de wijn even terug. Ik hoor hem steeds goedkeurend hummen.

Chianti 2009, Poliziano, Toscane

Deze wijn is gemaakt door het huis Poliziano; van ingekochte druiven, denk ik. Ik hou ervan als de eerste wijn van een proeverij (meestal een bescheiden wijn) meteen indruk maakt. Wil roemt de stevige body, Kees noemt de wijn elegant en Paul zegt, dit is gewoon een ‘’gezellig’’ glas. Mijn aantekeningen: een complete wijn, een lekker glas, hap sap (je verlangt naar de volgende slok), vlot en met een bittertje na. Het is vooral de neus die mij inneemt voor dit glas: rozen, fambozen en toffee. Echt zo’n zorgeloos lekker glas.

Morelinno di Scansano 2009, ‘Heba’, Fattoria di Magliano

Medium kleur, elegante en verfijnde neus met tonen van salmiak, cederhout. Later ook rozen. De neus waardeer ik hoger dan de smaak. De wijn trekt nog in de mond, heeft een bittertje en toch ook die hap sap factor (‘frivool’ zegt Toos). Noël noemt de wijn een tikje lastig. Maar dat maakt niet uit, verderop in de proeverij komt naar voren dat een te gelikte, perfecte wijn ons toch ook niet dat genoegen geeft dat we zoeken… Een lastige wijn is per definitie een wijnliefhebberswijn, er is wat te ontdekken, te bepraten.

Vino Nobile de Montepulciano 2008 Poliziano

Gemaakt van 80% sangiovese, aangevuld met colorino, canaiolo en merlot. Verfijnde neus met mooi cederhout, geweldige balans, erg mooi glas. Claartje determineert tabak, zacht fruit en lichte tannines. Nello doet bij deze wijn een bekentenis: “Ik hou niet van de perfectie in de wijn, het zal wel een schoonheid zijn maar… ik prefereer de interessante wijn uit Ligurië.”

Colli di Luni Rossi 2007 ‘Niccolo V’ Lunae Riserva, Liguria

Gemaakt van 70% sangiovese, aangevuld met gelijke delen merlot en pollera nera. De wijn is rijk en toch ingetogen. Paul ruikt kers, aardbei en Mon Cherie chocolade. Claartje ruikt veel fruit, een (niet negatief) chemisch luchtje en koffie. De wijn is stroef van karakter, zegt zij. Ik proef zoet in de aanzet, ervaar veel alcohol en vind dat de wijn wat opdroogt. In mijn aantekeningen staat ‘geen allemansvriend’ en ja, dan is er dus altijd iets interssants te proeven  en om over te praten. Ik heb dat soort wijnen graag in de kelder om te volgen.

Sangiovese Selezione del Fondatore 2003, Castello delle Regine, Umbrië

Mijn indruk is dat de wijn betere tijden heeft gekend, door een wat opdrogende smaak. Een heel lekker glas, zegt Kees, zwoel, stallucht, tabak, leder, laurier, pruimen, ‘een heel chique glas’. Ik ruik terroir en een stinkertje, zachte aandronk, mooie zuren en elegantie. Hartendiefje van Nello.

Brunello di Montalcino 2006, Castello Banfi

Nello houdt een pleidooi voor deze wijn, die “heel typisch is’’ mooi gemaakt, op elegantie. Ik vind de neus wat gesloten, niet zo expressief, wel veel verfijning en cederhout, wat rozen in tweede instantie. Ik proef iets van ijzer in de afdronk en merk weer dat opdrogende. Paul daarentegen ruikt kers, tabak, vuursteen, goed fris fruit en zuren, mooi uitgerijpt. De tabak blijft door de hele wijn een rol spelen. Hartendiefje van Nello.

Brunello di Montalcino 2006, Castello Banfi “Poggio alle Mura”

Als we de vorige wijn als typisch duiden, dan is deze als ‘gemaakt’ te typeren. Dat gegeven verdeelt de proevers in twee groepen. Paul ruikt groene paprika en zegt de wijn branderig te vinden. Adam proeft juist een breder spectrum in deze wijn, Rob geeft aan: meer kleur, meer neus, nogal animaal en zou wat meer fruit mogen hebben. Voor mij is dit de mooiste wijn van de avond: een intense en rijke geur, dennenbos, een uitwaaierende neus zoals een pauwenstaart en dan ruik je een mooi zomertuin. De smaak is sappig, uitstekende balans en perfecte harmonie. Langer in het glas ruik ik mineralen en komt de neus heerlijk geparfumeerd over.

In deze proeverij komt naar voren dat de tientallen klonen van sangiovese in de verschillende gebieden ook totaal verschillende wijnen kan geven. Dat maakt het weer wat verteerbaarder dat we die sangiovese soms toch niet herkennen.

Om te genieten van een wijn hoef je die niet te herkennen

Affiche voor de marathon van Sauternes

Two of a kind. Claartje Grielis zet ons steeds twee glazen voor, blind, met daarin wijn van de druiven pinot grigio, viognier, chenin blanc, sagniovese, syrah en tannat. Ik heb het gevoel dat de donkere wijnen (syrah en tannat) goed worden herkend, niemand herkent de sangiovese. En bij de eerste witte serie hoor ik Claartje zeggen: de druif is nog niet genoemd. En toen waren er toch al vijf à zes de revue gepasseerd. Determineren van de wijn in het glas blijft bij blindproeven altijd lastig. Gelukkig staat dat genieten helemaal niet in de weg!

Bosman Optenhorst 2010 Lelienfontein, Wellington, Zuid Afrika

Hartendiefje van Claartje omdat het een verrassende wijn is. Gerard zegt dat de wijn barstensvol fruit zit, maar ik vind de bleekgele wijn een kleine neus hebben. Berry ruikt vegetale tonen en eikenhout. De wijn is inderdaad op hout opgevoed. Het Bosman domein is groot (er werken 260 mensen), die samen ook eenderde van de eigendom bezitten. Da’’s mooi, een maatschappelijk verantwoord bedrijf dat werkt volgens het partnershipmodel. De druiven voor deze wijn komen van de op drie na oudste wijngaard van de Kaap. De chenin blanc druiven voor deze wijn werden in 1952 geplant. Ik vind de smaak van de wijn sappig met een scherp bittertje.

Domaine des Deux Vallées 2003 Chaume, Philippe Socheleau

Chaume ligt in de Coteaux du Layon. De Quarts de Chaume en Bonnezeaux zijn piepkleine appellations die grootse wijnen kunnen voortbrengen, feitelijk van die wijnen waar je niet over moet twijfelen als je ze tegenkomt… kopen. Chaume ligt direct tegen het AOC gebied van de Quarts de Chaume, dat een microklimaat is. Het contrast met de droge wijn is groot, want deze wijn is moelleux. Oud gouden kleur, Gerard ruikt honing, Berry ook aangevuld met appels en hooi. Ik vind de geur heel erg naar geparfumeerde rozen ruiken. Een mild zoetje in de aandronk en dan ook een hele goede balans. Moet geweldig combineren met oa foie gras en de aziatische keuken (Kung Pao kip).

Rosso di Montalcino 2007 Camigliano, Toscane

Wil roemt het rode fruit, cederhout en Rick ruikt wat hout, aarde en sigarettenas, Kees koffie en chocolade, Nello tabak en inkt. Zou dit een complexe neus genoemd mogen worden? Jazeker, want ik ruik weer vuursteen en toffee. De familie Ghezzi maakt sinds 1959 wijn op dit domein. Deze wijn is bedrieglijk, want ogenschijnlijk eenvoudig maar uiteindelijk heel verfijnd. Veel kracht in de smaak, veel rondeur ook. Mooi glas.

Hahn Estates 2007 Syrah, Central Coast, Monterey Country

Hartendiefje van Claartje. Paul is onder de indruk van de balans in deze wijn, Rob is positief met als beschijving diep paars, zwarte bessen in de neus, zwoele aanzet en mooie afdronk. Nello benoemt de pruimen in de neus. Mijn aantekeningen: donderpaarse rand, verfijnde kersen en bramen in de neus, rondeur, sappig, goede balans, erg mooi. Ik ben echt van deze wijn onder de indruk.

Viňa Progreso 2011, Tannat, Uruguay

Een tannat uit Uruguay stond ook in de GPSH wedstrijd. Deze donkergekleurde wijn heeft een paarse rand en combineert fruit in de neus (rood zomerfruit) en herfstbos. De wijn heeft veel kracht, rondeur en sap. Ik vind het een allemansvriend.

Montus 2002, Madiran

Het contrast tussen de vorige wijn en deze kan bijna niet groter. De kleur van de wijn heeft een bruine rand, de neus in verfijnd, de smaak stoer en sappig. In de neus ruik je ook hout en kruiden. De smaak heeft absoluut nog hoekige kantjes en dat maakt de wijn feitelijk ook interessanter dan de wijn uit Uruguay.

Château de Jau 2010, Muscat de Rivesaltes

Gemaakt van muscat á petit grains. Gerard ruikt honing, suiker en muscat. Die neus vind ik heel verfijnd en kruidig, mooi! De smaak van deze aperitief of dessertwijn is sappig zoet en mooi, door elegantie. Elegant en smaakvol glas.

Two of a kind is het thema van Claartje, deze proeverij bewijst dat wijnen van dezelfde druif zich als broertjes en zusjes gedragen. Soms duidelijk verwant, dan weer volstrekt anders.

Hongarije tegen de rest van de wereld

Affiche met goddelijke flesjes Tokaj

Steven Spurrier is de geestelijke vader van verschillende ‘challenges’ waarin Oude en Nieuwe Wereld met elkaar wedijveren. Een beroemd geworden proeverij is The Judgement of Paris in 1976. Toos Dusee vertelt dat Spurrier in Hongarije een proeverij opzette van Hongaarse wijnen tegen de rest van de wereld. Toos besluit om dit thema te gebruiken voor haar proeverij en streeft ernaar om dezelfde of vergelijkbare wijnen naast elkaar te zetten. En zo hebben we dus onze eigen challenge. Om maar met de deur in huis te vallen: de uitslag is een gelijkspel. Voor wat het waard is. Opmerkelijk is dat een pinot noir uit Villány een Gevrey Chambertin verslaat. En een fraaie Tokajer van Dereszla wint het van de gereputeerde Sauternes Premier Cru Château Guiraud. Dat zijn mooie prestaties. Het is sowieso een avond met een gouden randje, een prachtige proeverij! Elwin Arens is te gast om wijnen van commentaar te voorzien. Proefnotities van opmerkelijke en mooie wijnen.

Garamvàri Delidölö 2007, Balatonlellei, Chardonnay

Op een stukje wijngaard waar de tractor niet kan komen, blijven chardonnay druiven bij de oogst hangen. Ze worden enige tijd vergeten. Als ze opnieuw ontdekt worden, haalt de wijnbouwer een heuse Late Harvest binnen. Hoe proeft dat? Sowieso een complexe en mooie neus waar eindeloos veel plezier aan te beleven valt. Ik ruik bloemen, boenwas, een expressieve honingimpressie en perzik. Claartje laat noteren: hout, rozijnen en parfum, Berry ruikt stroop en rijpe appels, Paul amandelkoekjes. De wijn heeft een mooie balans, ik vind het een gastronomische eetwijn, bitters zijn proefbaar en de afdronk is lang.

Cassiopeia 2006, Wunderlich, Villány

Prachtige pinot noir, ik vind het een gelikte wijn met stallucht en toffee, soepele en plezierige smaak met een licht zoetje, een echte charmeur, een pracht van een lunchwijn. Nello benoemt de vuursteen, kersen en veel fruit. Peter vdE ruikt herfstbos en benoemt ook een licht zoetje.

Uragya Fűrmint 2006 Scepsy, vieilles vignes, Tokaj

Goudgele kleur, abrikozen-in-het-kwadraat, frisse zuren en een volle smaak die eindigt in veel kracht, zegt Rob. Ik ruik in de neus boenwas, perzik en honing. Prettige en sappige wijn, goede zuren en fijne  balans, de neus doet een andere smaak vermoeden dan je krijgt. Verdienstelijk glas.

Clos de Coulaine 1998 Savenniers, Papin Chevalier

Deze veertien jaar oude wijn ziet er in het glas net zo goudkleurig uit. En verduveld ook het bouquet van deze wijn van chenin blanc heeft dezelfde karakteristieken als de Fűrmint. Rob denkt wat zeewier te ruiken, geparfumeerde wijn met een naar zijn idee betere balans dan de vorige wijn, terwijl hij wel de voorkeur geeft aan die eerste (spannender). Ik ruik een intense oude rozengeur, jasmijn. De wijn zit stevig in zijn alcohol, blijft  lang hangen. Eetwijn met verfijnde neus.

Château Dereszla 2005, 5 puttyonos, Tokaj Aszu

Bijzondere wijn waarin Claartje krenten en thee ruikt, Berry noemt boenwas, stro en abrikoos, zelf ruik ik amandelspijs. Zeer intense smaak: levendig, opwekkend en spannend. Mooie balans met prachtige zuren. Door die spanning wint deze wijn ook bij van Château Guiraud 2003 (complexe neus, wulps en voluptueus). Dit is gebottelde poëzie, de proevers hummen goedkeurend en kijken gelukzalig.

Dobogo 2005, Tokaj Aszu, 6 puttyonos

De neus van de Dobogo wijn is nòg complexer dan de vorige wijn. Ananas en honing, zegt Martin. Just ruikt die ananas ook en iets groenigs. Nello determineert nog preciezer en benoemt het bitter van de citroenschil en mineraliteit. Zelf ruik ik vanille en abrikoos. Ik ben onder de indruk van de zéér fijne smaak, prachtige balans en mooie zuren. De wijn hangt minutenlang na.

Brauneberger Juffer Sonnenuhr 2006, Riesling Beerenauslese, Willi Haag

Just benoemt in de neus zoete citroenen en ik schrijf het zonder verder na te denken op. Zoete citroenen, lees ik nu terug en denk: wat is dat? Het citroen van die lekkere authentieke Franse citroentaartjes? Stro, honing, rokerig en complex beschrijft Nello. Voor mij stuift de bloesem het glas uit! In het boekje staan drie *-sterren, de maximum score. Prachtige zuren, uitstekende balans, weinig om te wensen, pure nectar. Deze riesling toont aan waarom Moezel riesling Groots kan zijn en een alltime favoriet is bij veel wijnproevers. Geweldig glas wijn.

Memorabele avond.

Gekkigheid bij Grand Prix in Zwolle

Het gezelschap proevers past maar net in restaurant de Librije. De glazen staan vervaarlijk tot aan de tafelrand. Dertig glazen wijn staan klaar, een karaf water, een spuugbak. Twee uur om tien wijnen ‘’all over the world’’  te determineren. Dat is natuurlijk al gekkenwerk, maar dit keer helemaal. Noël Geisen, Rob van Ginneken en Peter van den Besselaar kijken elkaar na drie kwartier individueel proeven en aantekeningen makend een beetje vertwijfeld aan. In andere jaren waren drie tot vier wijnen goed te herkennen, maar nu?

We denken voorzichtig één wijn zeker te weten. Als Fred Nijhuis het woord neemt om twaalf uur om de wijnen bekend te maken, zegt hij: “We hebben dit jaar wijnen op tafel gezet, die de afgelopen drie jaar niet in de wedstrijd stonden”.  Dat is gekkigheid, beste lezer. Stel dat wij dat bij onze blindproefwedstrijd van Franse wijnen zouden doen, dan moet je ineens bijzondere gebieden als Gaillac, Béarn, Patrimonio of Coteaux de Peyriac herkennen. Het is dan niet de beste proever die wint, maar een pokerspel. Pokerspelers, zó voelden we ons nu ook. Het is al frustrerend moeilijk om een pinot noir te herkennen uit bijvoorbeeld respectievelijk Duitsland, Zuid Afrika, Noord-Oost Frankrijk of Italië. De Grand Prix Saint Hubert gaat over het herkennen van karakteristieke wijnen, meestal monocepages. Maar ja, herken maar eens druiven als Bonarda (we hebben er nota bene mee geoefend), Petit Verdot en Carignan. Andere druiven die op tafel staan zijn Montepulciano, Zinfandel, Touriga Nacional, Monastrell, Pinotage en Tannat. De Gamay is de wijn die Rob zeker weet, maar ja… de organisatie maakte een foutje door niet Noord-Oost Frankrijk op het proefformulier te zetten, maar Zuid-Oost Frankrijk. Grrr. Want dan ga je weer fouten op elkaar stapelen. Die gekkigheid maakt dat we met een lichte kater een tikje ontgoocheld het restaurant verlaten.

We missen onze chinese lunch in Amsterdam, hoewel we beslist prettig lunchen in Librijes Kantine met een in Oloroso verdronken oester met ganzelever, een zeeduivel omwikkeld met spek en (het lekkerste, foto) kalfszwezerik met ananas en pindasaus.  Alles met bijpassende wijnen. Niks mis mee, wel het feit dat we voor een bodempje water in een glas verdorie  drie-en-halve-euro moeten afrekenen… Noël beleeft een finest moment als hij op de boerenmarkt rondom Librijes hotel bij zijn heldin (en vinoloog) Astrid Joosten kan proeven. Mooie wijnen brengt de nieuwe onderneming van Astrid en Therese de Boer. De moeite waard om mee kennis te maken.

We hebben vervolgens fraaie rosé’s geproefd in de binnentuin van Librije’s Hotel.  Mijn persoonlijke voorkeur ging uit naar Château Miraval 2011 Côtes de Provence, Cuvee Pink Floyd (klassiek, mooi), Domaine de Maby 2011 Tavel (veel kracht, stevig) en Château de Pibarnon 2011 Bandol (zeer verfijnd). De entourage op het wijnfestival verdient wel alle lof: mooie espresso, lekker brood van het Vlaamsch Broodhuis en ultiem mooie kazen van affinateur Latif Elmessoussi (een comte om een moord voor te doen!). Als we naar het station lopen, komen we in de Zwolse binnenstad nog terecht op een mini-wijnfestival, waar we talrijke bekende wijnen tegenkomen (Bernardus, Van Volxem, etc.) en ons verdriet over een lage score wegspoelen.