Zomerse wijnen uit de liefhebberskelder

Paul Heemskerk zet ons zomerse wijnen voor, het thema van de proeverij is zomers wit, maar Paul drinkt als echte liefhebber natuurlijk ook rood door in de zomer. We proeven op de langste dag van het jaar. De lezers die dit blog volgen, weten dat ik écht kan genieten van zo’n persoonlijke selectie, ik vind dat vaak onze mooiste sociëteitsavonden. Deze avond bevestigt helemaal deze opvatting.

Twee wijnen met bubbels om te beginnen

De eerste wijn is gistig in de neus, die ik wat klein vind. Maar Ronald ruikt ananas, mango en honing. De smaak heeft frisse zuren en een wat rins karakter. Ik vind de wijn net een tikje simpeler dan het tweede glas, maar denk ook meteen aan een roerei op zondagmorgen met een stukje gerookte zalm en deze wijn, om het leven te vieren. We proeven Château Gaudrelle, Vouvray, Brut Millesime 2008 gemaakt van chenin blanc, Alex Monmousseau.

De tweede wijn is iets geler, met een appel chardonnay neus, en oef… wat is dit lekker, peer in de aandronk, supersappig, een echte charmeur, uitermate plezierig. We proeven Champagne Premier Cru Jean Claude Doquet uit Vertus. Gemaakt van chardonnay en pinot noir.

In de tweede serie staan twee witte wijnen waarvan de eerste een neus heeft om heel vrolijk van te worden: viooltjes ruik ik, peer en tropisch fruit. De smaak is sappig, levendig en mooi. Kees zegt dat hij van het stuivende glas kan blijven ruiken, en Richard typeert de wijn treffend als ‘de neus ruikt warm, maar de wijn smaakt koel’.  En jawel:  we drinken een Franse wijn. Brumont 2009, gemaakt van gros manseng en sauvignon blanc (de druif die veel proevers herkennen). Vin de pays de Côtes de Gascogne van Alain Brumont. Een ontzettend lekker ongecompliceerd glas om véél plezier van te hebben.

Het tweede glas vind ik moeilijk te determineren, de neus zit dicht. Maar dat zal wel aan mijn neus liggen, want de collega proevers ruiken wél iets. Kees noemt de neus zwoel met peer. Richard ruikt anijs en petrol tonen. David zegt gelukkig ook dat de neus klein is, maar ruikt wel vochtige aarde. De smaak is erg lekker: hoge bitters, duidelijk een eetwijn met veel sap en een goede balans, heel lekker. Hans vdH determineerde het wijnland meteen goed: Portugal. We proeven Kopke Vino Branco 2009 uit de Douro, gemaakt van Arinto, Gouveio en Rabigato druiven.

In de vierde serie witte wijnen proeven we topwijnen.

Het eerste glas heeft geen uitgesproken neus, misschien wat groene appel, misschien wat limoen. De smaak geeft een associatie met peren, veel rondeur en sap. Dan volgt een overduidelijk bittertje en een afdronk die ik als “heel fijn” betitel in mijn aantekeningen. 91 punten krijgt de wijn in de Guia Penin. We proeven een Spaanse wijn gemaakt van 100% picapoll. De wijn is Nuat Picapoll abadal 2008, Pla de Bages. Gebotteld op een zware fles met een ziel die héél diep is. Hartendief van Paul. 

Het tweede glas doet proevers glimlachen. Oogjes gaan twinkelen. De kleur is wat goudgeler. Ronald ruikt boter, abrikoos en honing. David memoreert dat de smaak hetzelfde vertelt als hetgeen de neus belooft. Mijn aantekeningen: rondeur, héél veel kracht en veel vanille, ik dacht aan een witte Rhonewijn, bijvoorbeeld Châteauneuf du Pape. De wijn is Condrieu La Fauvette 2008, Sainte Cosme gemaakt van 100% viognier. Tsjonge, jonge, hier laat deze druif zien wat een mogelijkheden ze heeft. Geweldige wijn.

 In de serie rode wijnen staan droomflessen.

Het eerste glas, daar heb ik me aardig door bij de neus laten nemen. Een overduidelijk belegen kleur, ik denk meteen aan een wijn van twintig jaar of ouder. En daar hou ik van. De neus is héérlijk, belegen tonen met veel hout in de neus, maar ook aardse tonen, pioenroos en truffelassociaties. Ongelofelijk veel rondeur en sappig. Elegant ook. Mooi op dronk, goede balans en stevig. David noemt kruidnagel, roest en theebladeren in de neus, mooie herfstimpressies en zijn conclusie is: een elegante wildwijn. Nou laat ik maar eerlijk zijn: ik denk aan Saint Julien. En.. o.. o.. o.. dan blijkt het Bourgogne te zijn, en niet zomaar een: Clos de Vougeot 2000, Fery Meunier. Voor mij zonder meer dé wijn van de avond.

Paul noemt het tweede glas zijn hartendiefje. De kleur is bijna zwart. Hans L ruikt kersen, zoethout en een herfstbos, naast aardse tonen. Toos ruikt wat honing. David zwarte bessen en olijven. Een echte belevingswijn, aldus David. De neus is voor mij wat inktig. Kersen ruik ik ook. Een stevige smaak, in mijn aantekeningen staat: vuist in een fluwelen handschoen. Tikje boers en ontoegeeflijk, vind ik. Het merendeel van de proevers prefereert deze wijn: La Dame de Montrose 2000, de tweede wijn van het beroemde Saint Estephe domein.

Naast deze glazen staat een wijn die nog niet op dronk is, maar wel de oudste van het stel: Château Montus 1998, Madiran. We proeven ook nog een Vintage port 1983. Fijne proefavond.

Chocolade en wijn: van vette ruzie tot hemelse combinaties

Dit is een experimentele proeverij, zegt Toos Dusee, die de ambachtelijke bonbonmaker Marco Zonnenberg van Govert van Nunen heeft uitgenodigd. Banketbakkerij Govert van Nunen is een oud Tilburgs bedrijf (sinds 1905), dat in 2009 een Chocolaterie opende in Goirle. We proeven steeds één wijn met een bonbon, deskundig toegelicht door Marco. Zo leren we het verschil tussen de vormbonbons en de glaceerbonbons. En we horen de details van drie dagen productieproces van sommige bonbons. Marco vertelt het met lichtjes in de ogen. We proeven prima bonbons en dito wijnen, maar het ontaardt snel in een vette ruzie als ze gecombineerd worden. De wijn wordt weggeblazen, hoor ik. De wijn is alleen nog maar bitter. De wijnen met hoge zuurgraad (een witte Portugese viognier, een Chianti Classico, een Valpolicella Rippasa, een Hongaarse  Szekszard) hebben te lijden onder het smaakgeweld van de bonbons. Eén voorbeeld daarvan: we proeven Van Othengraven Riesling 2008, Grosses Gewachs Kupp, een prachtige Saar wijn  met lichte stalimpressie in de neus, mineraliteit en vuursteen. De hoge zuurgraad is een indicatie dat we met Riesling te maken hebben (zoals altijd zijn onze flessen geblindeerd). Een mooie sappige wijn. Daarbij proeven we een staafjesbonbon gemaakt van pure chocolade en licht lopende gezouten caramel, een héérlijke bonbon. De combinatie is moeilijk, alleen Claartje geeft aan dat de bitters van de wijn en de chocolade uiteindelijk bij de tweede slok versmelten.

Klassieke combinaties werken het best

Bij het combineren van wijn en chocolade hebben verstandelijke combinaties tóch niet het gewenste effect. De steranijsbonbon met abrikozengelei zou in principe kunnen combineren met een viognier, waar ook vaak wat abrikoos in te proeven is. Niet dus. Feitelijk ondervinden we dat de klassieke combinaties het meest harmoniëren. Zoete rode wijnen harmoniëren beter dan witte zoete wijn. Denk aan de lekkere combinatie van chocolade met frambozen of kersen, als geheugensteuntje. Een dessertwijn met sinaasappelsmaak zou weer wel een goede partner kunnen zijn. Klassieke combinaties zijn chocolade met Franse Vin Doux Naturels zoals Banyuls en Maury, met port of muscat getypeerde wijnen.

Willi Haag Braunenberger Juffer Sonnenuhr 2006 Beerenauslese

Voor mij is deze uit de moezelstreek afkomstige wijn de mooiste van de avond: perziktonen en botytris in de neus, volle rondeur in de smaak, ongelofelijk mooi volzoet maar met héél veel zuren, en een prachtig spel tussen deze twee. Ronald zie ik breed glimlachen als hij zegt: dit is mijn wijn! Hij noemt als smaakcomponenten honing, hazelnoot en amandel en roemt de rondeur en sappigheid. Dit is inderdaad door een geweldige rondeur een grote klassewijn (erbij een amandelbrulee).

De mooiste combinaties op deze avond zijn de volgende:

Mas Amiel vintage 2004, Maury met mangobonbon

Dimph proeft chocolade, kersen, peer en noten in de wijn, die goed in balans is. De neus vind ik complex, geparfumeerd en met tonen van ijzeroxide, de smaak is volrond, goed geconcentreerd, sappig en harmonieus. De mangobonbon is gemaakt van twee laagjes ganache met madrifolochocolade uit Madagascar. Hier merk ik voor het eerst, de chocolade laat de wijn béter tot zijn recht komen. Richard ruikt kersenjenever in de wijn en benoemt de smaak als zoet (maar niet té) en noemt de combinatie ook heel passend.

Malaga Pajarete 1908, gemaakt van Pedro Jimenez druiven, met forrestbonbon

Wijn met een beige rand, mahoniekleur. Een sappige en elegante smaak, mooie espresso en cacao in de afdronk. De forresbonbon is gemaakt van pure chocolade met een cassis-honingvulling met een vleugje zout. De bonbon en de wijn vullen elkaar goed aan: de wijn krijgt molligheid. Gerard ruikt rumrozijnen in de neus, Wil merkt op dat niet zozeer de vulling maar vooral de pure chocolade de wijn versterkt en vice versa. Richard noemt de Malagawijn een tikje branderig. Zie ook Wijnkronieken.

Taylors Select Reserve Port met chocolademousse met pindacrackers

Het chocolademoussetaartje combineerde wondermooi met de port die een mooie neus heeft met kersen en framboos, goed concentraat (er zijn proevers die aan een jonge vintageport denken) en mooi geurend. Hans vdH treft een peperachtige kruidigheid in de neus, Hans L vooral zwarte bessen en kersen. Hij noemt de port nog een tikje branderig.

Een uitermate boeiende avond met twee keer applaus: voor Toos en daarna voor Marco.

Riesling toppers zijn wijnen om te onthouden

Nahedal bij Schlossböckelheim

De meeste wijnen vergeet je. Zelfs hele mooie waar je op dat moment van geniet. Mijn geheugen laat me vaak in de steek, wat dat betreft. Toch zijn er ook die zeldzame glazen die zich etsen in het geheugen. Wijnen hebben een herinneringswaarde. Terwijl ik ongelofelijk kan genieten van een mooi glas bubbels, hebben ze voor mij geen hoge herinneringswaarde. Van de champagnes kan ik mij er één goed herinneren. Ik was nog niet zo lang lid van de sociëteit, thuis in de jonge kinderen en we lieten een champagnestudiereis aan ons voorbijgaan. Toos zette kort daarna  een prestige champagne in: Prince de Venoges 1990. Die champagne was zó goddelijk mooi, een ervaring die later nooit is overtroffen. Ook omstandigheden kunnen bijdragen. Waardoor je een zwak krijgt voor één druif of één type wijn. Dat hoeft geen kostbare wijn te zijn. Aangekomen in de Drôme als tussenstop op weg naar Italië, warme autoreis achter de rug, ik zit eindelijk op het terras en krijg dan zo’n verrukkelijke gekoelde Clairette de Die. Jummie! Hans Lodewijkx geeft Buckler Bordeaux op als thema van zijn proeverij, een proeverij met wijnen die een laag alcohol gehalte hebben. Leuk thema. In het eerste deel van de avond zitten indrinkers en uitspugers, buitenbeentjes, Portugese Azoren wijnen en zoete prikkels. De lezer begrijpt dat ik een zwak heb voor Clairette, ik denk dan terug aan de eerste kennismaking op het terras. “Fijn dat je ook onbezorgd wijn kunt kopen bij de HEMA”, zei Hans, bij het onthullen van een HEMA Clairette de Die van muscat a petit grains en clairette blanche met wat bloemetjes in de neus. Hans brengt met zijn keuze in het tweede deel van de proeverij zijn voorkeur voor Riesling tot uitdrukking. Wat een goede wijnbouwer van riesling kan maken…inderdaad, wijnen met een potentieel hoge herinneringswaarde.

Schlossböckelheimer Felsenberg 2006, Weingut Dönhoff, Nahe, Riesling Spätlese

Prachtige petrol-mineral en roomboter in de neus, een smaak met veel rondeur, veel sap, geweldige balans en mooie zuren. Berry roemt het sublieme zoet-zuurspel in deze wijn. Deze wijn staat naast de volgende, en ik vind de Felsenberg net een fractie beter dan de Brücke.

Oberhäuser Brücke 2006, Weingut Dönhoff, Nahe, Riesling Spätlese

Na het onthullen van de flessen constateren we verbaasd dat twee nogal verschillende wijnen van dezelfde wijnbouwer komen, én ook nog van het zelfde jaar. Het is het terroir die de wijnen een eigen karakteristiek geeft. Deze wijn is fruitiger in de neus en de smaak is heel levendig en vief, harmonieus en met een prachtige balans.

In een serie gerijpte riesling wijnen staan topnamen uit de Moezel (dr. Loosen) en Rheingau (dr. Weil) naast elkaar, maar ja… blind geproefd weet je dat natuurlijk niet. Voor mij valt in deze serie de Loosen wijn enorm door de mand. Ik heb mooie aantekeningen van de wijn, die echter een kleine neus heeft. De Rheingau wijn domineert echter heel overtuigend.

Dr. Weil, Kiedrich Gräfenberg 1997, Rheingau, Riesling Auslese

Voor mij is dit een van de mooiste wijnen van de avond. Claartje noemt de wijn heerlijk vol, stroperig en met een mooie balans. David ruikt botytristonen. De kleur is lichtgoud (Loosen laat oudgoud zien), honing en citroen in de neus, een volstrekt uitgebalanceerde wijn met zoet/zuur spel, prachtig harmonieus. Onwetend dat de wijn al veertien jaar oud is, schrijf ik op in mijn aantekenboekje: lange afstandsloper die nu al prachtig is! Overigens denk ik dat de wijn moeiteloos nog eens veertien jaar erbij mag hebben, en langer. Hans zegt terecht: “Heb je Weil in de kelder liggen, láát het dan rustig liggen.” Fenomenale wijn.

Keller, Dalsheimer Hubacker 2003, Rheinhessen, Riesling Auslese

Lichtgeel, kleine neus. Paul noemt wierrook en perzik in de neus, Kees ruikt geroosterd brood. In de mond valt de volstrekt mooie balans weer op, de wijn heeft wat rabarber in de smaak, ongelofelijk veel finesse en elegantie en schitterend nahangende bitters.

Wittmann Scheurebe 2003, Rheinhessen, Trockenbeerenauslese

Botytristonen, honing en concentraat op de tong, stroperig, krentjes, volstrekt uitgebalanceerde wijn. Elegant, zeker een van de mooiste wijnen van de avond.

Müller-Catoir, Haardter Mandelring 2001, Scheurebe, Pfalz, Eiswein

Abrikoos, volzoette harmonieuze wijn, heel exuberant.

Hans vatte de proefavond zelf pakkend samen: “Tot de bubbels zijn jullie heel onrustig en is er veel discussie, maar bij de Duitse wijnen muisstil.” De reactie blijft niet uit: “Ja, maar dit zijn ook heel serieuze wijnen.”

Derde plaats bij Grand Prix Saint Hubert

Raar hoe dat werkt, met die wijnproefwedstrijden. Voordat je eraan begint denk je bij jezelf: maakt me niet zo veel uit als ik niet bij de besten zal horen. Ergens in de middenmoot eindigen is allang mooi. Als ik in ieder geval maar niet laatste word… De laatste tijd heb ik wel eens met een prijs mogen zwaaien na afloop van zo’n proefwedstrijd. Vooraf denk je daar heel nuchter over maar als je dan ineens een van de betere proevers blijkt te zijn, voelt dat toch verrassend goed.

De Grand Prix Saint Hubert. Oudste wijnproefwedstrijd van Nederland. Tien wijnen, allemaal rood. Twee uur krijg je de tijd. Om 10 uur ’s ochtends klinkt het startsein in een hotel in het centrum van Amsterdam. Het enige dat vooraf door de organisatie prijsgegeven wordt, zijn 14 landen of delen van landen. Mag je uit kiezen. Alle tien de wijnen komen uit een ander land of landsdeel. De systematiek is doordacht en ook vrij geniepig. Immers: als je een wijn meent te kunnen plaatsen in een land, is dat land dus vergeven. Neem bijvoorbeeld midden-Italië. Dat was één van de 14 opties. Bij glas nummer 9 wist ik het zeker: dat is een Italiaan. Komt uit Toscane, kan niet missen. Spot on. Maar ja, dan nip je nog eens aan glas 7…die zuren…mooi wat tabak…een klein kersje…dat lijkt misschien nog wel méér op een Toscaan dan die nummer 9. Keuzes, keuzes. En als je er al met je team uitkomt wat het land van herkomst is, mag je vervolgens fijn nog even bepalen welke appellatie het betreft, welke druif of druiven erin zitten, wat het jaartal is, van welke producent…Twee uur mag je samen met je teamgenoten zweten en discussiëren en strepen en schuiven. Elk jaar weer blijkt dat net wat te krap. Ook nu dus. Eén minuut voor twaalf. Met de organisator die inmiddels over m’n schouder meekijkt, wachtend aan onze tafel als ware het een docent wiskunde bij het afnemen van een tentamen, krabbel ik haastig de laatste gegevens op het proefformulier voor ons team en lever het zuchtend in. De klok slaat 12 uur. We zijn zo druk bezig geweest, die twee uren zijn werkelijk voorbij gevlogen. Direct na de wedstrijd worden de wijnen onthuld. Richard, Noël en ik komen tot de conclusie dat we een behoorlijk aantal wijnen goed hebben herkend. Blije gezichten. Maar of het voldoende is voor een plekje op het podium…daar twijfelen we wel over.

Hoe blij waren we om bij de prijsuitreiking onze namen te horen en het podium te mogen beklimmen voor een bescheiden, maar wel héle fijne derde plek. We zijn gepast trots, want de Brabantse Wijnsociëteit staat ook in Amsterdam op de kaart!

Verslag David Koenen

De kunst van het blenden

Wijngaard Burgenland

Wil Vennix presenteert zijn proeverij Roten Gesamtkunstwerken via een beamer. Een primeur voor de sociëteit, zegt Paul Heemskerk. De proeverij is voorzien van uitstekende documentatie. De flessen in deze proeverij zijn uitsluitend cuvées. Een mooie cuvée is een assemblage opgebouwd uit verschillende aroma’s: fruitige aroma’s (inheems, uitheems fruit), florale aroma’s (bloemen, bloesem), vegetarische/plantaardige aroma’s (stal, gras, kool), kruidige aroma’s (specerijen), gecarameliseerde / gerookte aroma’s (hout, rook) en de bodem /microbiologische aroma’s (mineralen, gist, benzine). Wil toont aan wat de kunst van het blenden doet en wat het effect van de keuzes van de wijnmaker ("mélangeur") op de uiteindelijke wijn is.

Hoffmann Sekt Brut 2001, Burgenland

De inleidende bubbel is voor mij een van de mooiste wijnen van de avond. Hij heeft een serieuze neus, met wat groene kruiden, mineraal en een aantal rijpingscomponenten als hooi en iets vettigs. De mousse is kort, maar dat geeft niet. Een zuivere bubbel, met mooie zuren, grapefruit bittertjes en vulling, zonder het plak zoetje waar steeds meer bubbels last van hebben. Een klassiek gemaakte mousserende wijn van Welschriesling en Scheurebe.

Schöfmann Aconit 2007, Niederösterreich/Weinviertel

Een elegante expressie van Pinot noir met, tja, wat is het. De neus geeft stal, bosgrond en stuivend mineraal. Een klassieke neus zou je het kunnen noemen. Gevolgd door een sappige aanzet, met vrij hoge zuren, veel sap, kersen en een medium vulling. Weer typisch Pinot noir, maar met iets erbij. Peper in de afdronk, veel finesse, niet op het fruit gemaakt. Het blijkt een blend van inderdaad Pinot noir, maar met zowel St Laurent als Zweigelt.

Gsellmann & Hans Heideboden 2007, Burgenland

Een blend van Zweigelt, Blaufränkisch en Merlot. Een vriendelijke neus van bessensap, munt, wat specerijen en leer wordt opgevolgd door een erg mooie structuur. Wat ingehouden, maar erg sappig met een duidelijke kern van spanning. Erg mooie tannines ook.

Pöckl Solo Rosso 2008, Burgenland

In dit glas komt de vuursteen en een bijna stuivend mineraal karakter je tegemoet. Dit wordt in eerste instantie vooral aangevuld door een stal-neus, maar wat later komt de wijn echt los en toont hij zijn karakter. Deze wijn heeft duidelijk nog wat tijd nodig (decanteren zal ook zeker helpen). De structuur is wederom erg sappig, met een hele mooie kern van rijpe tannines. De smaak doet wat aan wierrook denken, met mooi fruit.. Blend van elk 1/3 Blaufränkisch, Pinot noir en Zweigelt. Een heel intrigerend glas dat het verdient om bewust gedronken te worden.

Hillinger Hillside 2007, Burgenland

De top-cuvee van Leo Hillinger is een bijzondere wijn, vooral voor wat de blend betreft: 70% Syrah, aangevuld met 20% Blaufränkisch en 10% Merlot. Een aparte combinatie, maar een die werkt. Twintig maanden houtrijping. De neus is intrigerend: heel kruidig met rozemarijn, hout, veel fruit (oa Mon Cherie kersen) en het typische berg-bittertje Underberg. In de smaak zet die kruidenbitter impressie door, maar netjes in balans met veel vulling, een zachte aanzet en levendige zuren. Een intrigerende wijn met een lange afdronk.

Scheiblhofer Erich Legends 2007, Burgenland

Ook hier een bijzondere cuvée. Een combinatie die we vaak zien, maar met mooie uitwerking. Het is een blend van Cabernet Sauvignon en Merlot. In de neus vind je een rokerige impressie, met bessen en thijm. Een vlezig-zoete toets doet aan een goede Bolognese denken. In de smaak erg zacht, met veel vulling en rokerige wierrook impressies. De nasmaak is iets scherp, maar lang en opnieuw met prachtig ronde tannines.

Wat bij alle geproefde wijnen opvalt is de sappigheid, ook in de meer geconcentreerde wijnen. Nergens is er in de valkuil van over-extractie getrapt. Ook het tannine-beheer is erg mooi en zuiver; mooi rijp, en nergens té. Oostenrijk blijkt voor rood een goede bestemming, Wil Vennix een uitstekende gids.

Verslag en proefnotities Richard van Oorschot